Dây đau xương, danh pháp khoa học Tinospora sinensis, thuộc họ Tiết dê Menispermaceae, còn được gọi là khoan cân đằng, là một loài thực vật có hoa được (Lour.) Merr. miêu tả khoa học lần đầu tiên vào năm 1934.
Tên gọi “dây đau xương” ý chỉ người ta dùng cây này để chữa bệnh đau xương. “Khoan cân đằng” là tên gọi của loại cây này trong tiếng Trung Quốc, cũng mang nghĩa là làm cho xương cốt được khỏe. Dưới đây là hình ảnh khoan cân đằng cho bạn đọc tham khảo.
Đặc điểm thực vật
Dây đau xương là một loại cây dây leo, dài 7 – 8m, có cành dài rũ xuống, lúc đầu có xuất hiện lông, sau thì nhẵn, có bì không sần sùi, mang lông. Lá có lông, nhiều nhất là ở mặt dưới làm cho mặt dưới có màu trắng nhạt, phiến lá hình tim, phía cuống tròn và hõm lại, riêng phía đỉnh hẹp lại thành mũi nhọn, dài từ 10 – 12 cm, rộng 8 – 10 cm, có 5 gân nổi rõ, toả hình chân vịt. Hoa dây đau xương mọc thành chùm ở kẽ lá hoặc đơn độc, hoặc mấy chùm tụ lại, chùm dài chừng 10 cm, có lông măng, màu trắng nhạt. Quả là quả hạch, khi chín có màu đỏ, có dịch nhầy, hạch hình bán cầu, mặt phẳng của bán cầu hõm lại. Mùa quả ở miền Bắc vào tháng 3 – 4.
Thông tin thêm
1. Phân bố, thu hái và chế biến
Cây mọc hoang khắp nơi ở Việt Nam, miền núi cũng như miền đồng bằng. Loại cây này cũng có mọc cả ở Trung Quốc và Ấn Độ
Cây mọc rất khỏe. Một mẩu thân trồng trong vòng 2 năm cho tới 20 kg vừa thân vừa lá. cắt lấy thân về cắt ngắn thành từng đoạn dài 20–30 cm rồi phơi hay sấy khô. Có thể dùng lá. Thường dùng tươi, mùa thu hái quanh năm.
2. Thành phần hoá học
– Trong dây đau xương có chứa nhiều Ancaloit.
– Cũng trong dây đau xương, người ta đã tách và xác định cấu trúc một glucosid phenolic là tinosinen (I). (E) – 1 – (3 hydroxy – 1 – propenyl) – 3 – 5 – dimethoxyphenyl) 4 – 0 – beta – D apio furanosyl – (1 – 3) – beta – D glucopyranosid (CA, 122,1995 156312 b).
– Ngoài ra trong cành người ta tìm thấy 2 chất dinorditerpen glucosid ; tinosinesid A và B. Với
- Tinosinesid A: [2S – (2alpha, 4a.alpha, 7beta, 9beta, 10beta, 10alpha.beta, 10b.alpha] – 10 acetoxy – 2 (3 furanyl) – 7 (beta – D – glucopyranosyloxy – dodecahydro – 4a, 9 – dihydroxy – 10b – methyl – 4H – naphto [2 – 1- C] pyra – 4 on.
- Tinosinesid B: (2 – 0 – acetyltinosinesid A).
3. Tác dụng dược lý
Theo tìm hiểu dây đau xương có tác dụng ức chế hoạt tính gây co thắt cơ trơn của histamin và acetylcholin trong thí nghiệm ruột cô lập.
Ngoài ra dây đau xương có ảnh hưởng trên huyết áp động vật thí nghiệm, có tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương biểu hiện trên các hiện tượng quan sát bên ngoài của động vật, có tác dụng hiệp đồng với thuốc ngủ, tác dụng an thần và lợi tiểu.
Tham khảo thêm sản phâm cây mâm xôi tại shop
Tác dụng của cây khoan cân đằng trong Đông y
Theo Đông y, dây đau xương có vị đắng, tính mát, quy vào kinh can, có tác dụng khu phong trừ thấp, thư cân hoạt lạc hữu hiệu. Dùng chữa những chứng của bệnh tê thấp, đau xương, đau người. Ngoài ra, cây còn được dùng làm thuốc bổ. Dân gian dùng dưới hình thức thuốc uống hay thuốc xoa bóp. Một số nơi cho rằng thân cây có tác dụng mạnh hơn.
Một số cách dùng thuốc từ cây dây đau xương
1. Chữa sai khớp xương, bong gân (Hải Thượng Lãn Ông)
Nguyên liệu gồm lá khoan cân đằng, quế, hồi hương, đinh hương, vỏ sòi, vỏ núc nác, gừng sống, lá canh châu, mủ xương rồng bà (Opuntia dillenii), lá thầu dầu tía, lá náng, lá kim cang, lá mua, huyết giác, củ nghệ, hạt trấp, hạt máu chó, lá bưởi bung, lá tầm gửi cây khế. Đem tất cả đi giã nhỏ, sao nóng và chườm.
2. Trị rắn cắn
Chuẩn bị lá dây đau xương 20g, lá thài lài 30g, lá tía tô 20g, rau sam 50g. Lưu ý là dùng tươi, giã nhỏ, vắt lấy nước uống, bã đắp.
3. Thuốc thấp khớp
– Cao bào chế từ 2 vị sau: dây đau xương, củ kim cang. Tiến hành lấy lượng bằng nhau. Ngày uống 6g cao.
– Cao chế từ các vị dây đau xương, độc lực, hoàng lực, thổ phục linh, huyết giác, lá lốt, bưởi bung, tầm xuân, hoàng nàn chế, kê huyết đằng, ngưu tất.
4. Trị đau lưng, mỏi gối do thận hư yếu
Lấy ra dây đau xương 12g, cẩu tích 20g, củ mài 20g, tỳ giải 16g, đỗ trọng 16g, bổ cốt toái 16g, thỏ ty tử 12g, rễ cỏ xước 12g, củ mài 12g. Đem hết đi sắc hoặc ngâm rượu uống.
5. Chữa đau nhức xương khớp: viêm khớp vùng cổ và thắt lưng
Cách 1: Lấy dây đau xương giã nhỏ, sau đí trộn với ít nước đắp lên những chỗ đau nhức.
Cách 2: Thái nhỏ thân dây đau xương, sao vàng ngâm rượu với tỷ lệ 1/5. Ngày nên uống 3 lần, mỗi lần một cốc nhỏ. Phụ nữ hoặc những người không uống được rượu, có thể sắc với nước uống. Thời gian điều trị có thể từ 15 – 20 ngày.
Cây mai xanh chuẩn giống hàng không giới hạn <<<< Mua ngay