Cây tóp mỡ lá to

Tóp mỡ lá to hay đậu ma, hàm xì, niễng cái (danh pháp khoa học là Flemingia macrophylla (Willd.) Kuntze ex Merr.) là loài thực vật có hoa thuộc họ Đậu Fabaceae.

Mô tả cây tóp mỡ lá to

Tóp mỡ lá to – Từ điển cây thuốc Việt Nam (bộ mới) – Tập 2 – Võ Văn Chi – Nhà xuất bản Y học (đã sửa chính tả):

Cây bụi cao 1 – 4m; nhánh hình trụ. Lá chẻ ngón 3 lá chét, lá chét hình ngọn giáo, 9 – 11 x 4 – 6cm, tròn ở gốc, nhọn ở đầu, không lông, gân bên 7 – 8 đôi, cuống lá 4 – 6cm, có cánh về phía đỉnh, lá kèm hình ngọn giáo, có lông nhung, 12mm. Cụm hoa chùm dày ở nách lá, không cuống, gần dạng bông, có lông màu vàng hung, cao 4 – 6cm, không ẩn trong các lá bắc dạng lá. Lá bắc xoan nhọn, 2 – 4mm, lợp lên nhau. Đài có lông nhung, với 5 thuỳ hình ngọn giáo, dài hơn ống; cánh hoa có móng; bầu có lông. Quả đậu thuôn, phồng, 8mm, hơi có lông nhung, có tuyến; hạt 2, quả gần hình cầu, màu nâu, 2mm.

Thông tin thêm

1. Phân bố và sinh thái

Tóp mỡ F. macrophylla là loài bản địa của vùng nhiệt đới ẩm đến cận nhiệt đới, lượng mưa trung bình hàng năm dao động từ 1.100 đến 3.500 mm, tối đa 6 tháng khô hạn, phân bố ở độ cao lên đến 2.000 mét so với mực nước biển. Cây được tìm thấy chủ yếu ở châu Á bao gồm Bhutan, miền nam Trung Quốc, Campuchia, Ấn Độ, Indonesia, Lào, Myanmar, Malaysia, Nepal, miền bắc Pakistan, Papua New Guinea, Philippines, Sri Lanka, Đài Loan, Thái Lan và Việt Nam. Ngoài ra cây cũng được trồng và thuần hóa ở khu vực châu Phi cận Sahara (Bờ Biển Ngà, Ghana, Nigeria, Cameroon), Trung và Nam Mỹ (Costa Rica, Panama, Colombia, …) và nhiệt đới châu Úc.

Cây ưa mọc ở nơi râm mát, thường thấy ở ven rừng, gốc cây lớn, đồng cỏ, bìa rừng ven suối, chịu được bóng râm nhẹ. Nó có thể phát triển tốt trên nhiều loại đất có độ pH trong khoảng từ 4 – 8 (thậm chí cao hơn), chịu hạn và chịu úng khá tốt.

Rễ thu hái quanh năm, rửa sạch, thái phiến, phơi khô dùng. Lá thu hái quanh năm, dùng tươi.

2. Thành phần hóa học (sưu tầm)

Tóp mỡ lá to – Từ điển cây thuốc Việt Nam (bộ mới) – Tập 2 – Võ Văn Chi – Nhà xuất bản Y học (đã sửa chính tả):

Có flemingin, flemingin vô định hình và homoflemingin.

Từ rễ cây Flemingia macrophylla phân lập được genistein (1), orobol (2), 5,7,4′-trihydroxyisoflavone-7-O-β-D-glucopyranoside (3), 5,7,4′-trihydroxy-8,3′-diprenylflavanone (4), 5,7,4′-trihydroxy-6-prenylisoflavone (5), flemichin D (6), lespedezaflavanone A (7), ouratea-catechin (8), 3,4,5-trimethoxybenzene-O-β-D-glucopyranoside (9), stigmasterol-3-O-β-D-glucopyranoside (10) và stigmasterol (11) (Li Bao-qiang & Song Qi-shi; 2009).

Một flavanone mới là fleminone được phân lập từ thân cây Flemingia macrophylla. Cấu trúc của nó được xác định là 5,2′-dihydroxy-4′-methoxy-6-(3-methylbut-2-enyl)-6″,6″-dimethyl-pyrano (2″,3″:7,8) flavanone (K. Nageswara Rao & G. Srimannarayana; 1984).

Một isoflavone mới là flemiphyllin được phân lập từ thân cây Flemingia macrophylla. Cấu trúc của nó được xác định là 5,7,4′-trihydroxy-3′,5′,8-tri(3-methylbut-2-enyl) isoflavone (K. Nageswara Rao & G. Srimannarayana; 1984).

Công dụng của cây tóp mỡ lá to

Rễ có vị ngọt, nhạt, chát, tính bình; có tác dụng khư phong hoạt huyết, thư cân hoạt lạc. Lá có tác dụng tiêu viêm. Ta thường dùng lá giã đắp chữa sưng tấy, lở loét; dùng ngoài không kể liều lượng. Rễ dùng ngâm rượu hoặc sắc uống chữa tê thấp: ngày dùng 10 – 15g.

Ở Ấn Độ, người ta dùng rễ làm thuốc đắp ngoài để tiêu sưng tấy.

Còn ở Trung Quốc, rẽ được dùng làm thuốc trị phong thấp đau xương, viêm đường hỏ hấp trên, sưng tay chân, kinh nguyệt không đều, đòn ngã tổn thương, đái dắt buốt, phụ nữ đẻ xong ra nhiều máu, bại liệt nửa người và liệt dương.

Liều dùng uống trong, dạng thuốc sắc, 30 – 60g.

Địa chỉ bán cây giống tóp mỡ uy tín chất lượng ?

Địa chỉ: Ngách 68/45, ngõ 68, đường Nguyễn Văn Linh, phường Long Biên, thành phố Hà Nội.