Cây lá dứa (lá nếp) cây trong bầu

Sửa chính tả và điều chỉnh lại nội dung: 21/3/2025;

Cây lá dứa hay cơm nếp, lá dứa thơm, tên tiếng Anh là pandan (danh pháp khoa học là Pandanus amaryllifolius Roxb.) là một loài thực vật có hoa thuộc họ Dứa gai Pandanaceae.

Mô tả cây lá dứa

Cây mọc thành bụi, có thể cao đến 1m, đường kính thân 1 – 3m, phân nhánh. Lá hình mũi mác, nhẵn, xếp thành hình máng, dài 40 – 50cm, rộng 3 – 4cm, mép không gai. Mặt dưới lá có màu nhạt, có nhiều gân cách nhau 1mm, mùi thơm như mùi cơm nếp. Để khô thì càng ngày càng thơm hơn. Cây hiếm khi ra hoa, thậm chí là ở những cây đã hơn 1 năm tuổi.

Thông tin thêm

1. Nguồn gốc của lá dứa Pandanus amaryllifolius

Lá dứa P. amaryllifolius là một loài cây được con người thuần hóa từ lâu để phục vụ cho mục đích trồng trọt (giống như ngô hay chuối), người ta tin rằng loài này được thuần hóa từ thời cổ đại. P. amaryllifolius chỉ có thể sinh sản sinh dưỡng thông qua chồi hoặc giâm cành. P. amaryllifolius được mô tả lần đầu tiên bởi nhà thực vật học người Scotland William Roxburgh vào năm 1832 từ mẫu cây thu được tại Quần đảo Maluku, Indonesia. Nguồn gốc P. amaryllifolius vẫn còn là một bí ẩn và gây tranh cãi lớn vì chỉ có một báo cáo về một mẫu hoa đực, không hề có sự xuất hiện của mẫu có hoa cái, và không thể tìm thấy được mẫu cây nào trong tự nhiên mà không qua trồng trọt (Stone, 1978; Setyowati & Siemonsma, 1999 và Wakte et al., 2012). Cây này được trồng rộng rãi khắp Đông Nam Á và Nam Á.

2. Hương thơm của lá dứa

Mùi thơm đặc trưng của lá dứa là do hợp chất thơm 2-acetyl-1-pyrroline (2AP, C₆H₉NO), được tìm thấy trong các nhú biểu bì ở mặt dưới lá; cũng là chất tạo nên mùi vị đặc trưng không lẫn đi đâu được của các loại thực phẩm như gạo thơm hoa nhài Thái Lan (jasmine rice) và gạo basmati (Ấn Độ).

Cây lá dứa có tác dụng gì ?

Nhân dân ta thường dùng lá dứa thơm để làm phụ gia cho thức ăn như bánh kẹo, gói thức ăn, … Thậm chí có nơi còn giã nát trước, hoặc xay nhuyễn lá dứa, vắt lấy nước cốt, và cuối cùng trộn chung với gạo nếp để gói bánh chưng hoặc làm xi-rô hay tạo màu thức ăn.

1. Hạ đường huyết và xông hơi giải cảm: Lá dứa thơm mang đem phơi khô trong bóng mát, nấu nước uống vào trước mỗi bữa ăn khoảng 20 phút. Người mắc bệnh huyết áp nên kết hợp tập thể dục để có hiệu quả tốt hơn. Hơn nữa lá dứa thơm cũng được cho vào nồi xông để giúp giải cảm nhanh chóng hơn.

2. Trị gàu: Đem khoảng 10 chiếc lá dứa thơm rửa sạch rồi đem xay nhuyễn với một chút nước. Dùng vải mùng (khăn lau cho trẻ em) lọc lấy nước rồi thoa tự nhiên lên da đầu. Sau 45 phút thì lại thoa lên da đầu 1 lần cuối rồi gội lại với nước sạch. Làm hàng ngày cho tới khi sạch gàu.

3. Hỗ trợ chữa bệnh cho người yếu dây thần kinh: Theo báo Sức khỏe và đời sống, dùng 3 lá dứa xanh tươi rồi đem cắt nhỏ nấu nước uống vào mỗi sáng và trưa sẽ tốt cho dây thần kinh.

4. Khắc tinh của gián: Cắt nhỏ lá dứa thành từng khúc rồi rải trong nhà nơi nào mà có nhiều gián làm tổ. Thay lá dứa thường xuyên khi thấy lá hết mùi thơm. Gián rất sợ mùi thơm của lá dứa, chính vì thế chúng tự động bỏ đi hoặc không đến gần nữa.

5. Chữa bệnh thấp khớp: Theo báo Người lao động chỉ ra, đem đun nóng dầu dừa rồi nhắc ra khỏi bếp, cho lá dứa vào khuấy đều rồi đem ra đắp vào vùng sưng đau chỗ khớp sẽ khiến cơn đau giảm đi rất nhiều.

6. Hỗ trợ điều trị tiểu đường: Theo một số nghiên cứu khoa học cho thấy trong lá dứa có chứa chất flavonoid có tác dụng chống oxy hóa tế bào, kháng khuẩn tốt và chống dị ứng, viêm đồng thời loại bỏ các gốc tự do – nguyên nhân gây nên bệnh tiểu đường. Trong dân gian, lá dứa thường được cắt phơi khô rồi nấu nước uống như trà để phòng chống bệnh tiểu đường Type 2.

Trồng cây lá dứa trong chậu

1. Đất trồng

Cây lá dứa không phải là công chúa kén đất và có thể sinh trưởng phát triển tốt trên nhiều nền đất khác nhau. Bạn có thể mua đất sẵn. Hoặc tiến hành trộn đất đã chuẩn bị sẵn với phân bò hoai mục, phân gà, phân trùn quế, vỏ trấu, xơ dừa, than bùn, mùn hữu cơ … Nên kết hợp bón lót với vôi rồi phơi ải từ 15 – 20 ngày trước trồng để xử lý các mầm bệnh có trong đất.

2. Chọn giống và trồng cây

Cây thường được người dân nhân giống bằng cách giâm gốc. Khi chọn giống cần chọn những cây có thân mập, lá mượt và tươi.

Khi chuẩn bị giống, đất và dụng cụ trồng xong thì tiến hành trồng cây. Đào hốc, cho bầu cây trực tiếp xuống và lấp đất lại. Cần nén chặt gốc để tránh việc cây bị nhổ lên hoặc lung lay khi có gió bão. Xong khi trồng xong thì tiến hành cho đậy khoảng 10 ngày và tưới nước thường xuyên cho cây.

3. Chăm sóc

Vào mùa khô, phải thường xuyên tới tưới giữ ẩm cho cây. Tới mùa mưa, chú ý công tác thoát nước kịp thời để tránh tình trạng cây chết vì úng quá lâu.

Sau khi trồng cây lá dứa được khoảng 15 ngày thì tiến hành bón lót đợt 1. Cụ thể là bằng phân hữu cơ, phân dê, phân bò, phân trùn quế, … Sau đó mỗi một đợt thu hoạch thì bón phân cho cây. Ngoài việc bón phân, bạn cũng phải chú ý tới việc làm cỏ cho cây nữa.