Cây giống dưa leo (dưa chuột)

Sửa chính tả và điều chỉnh lại nội dung: 26/3/2025;

Cây dưa leo hay dưa chuột, tên tiếng Anh là cucumber (danh pháp khoa học là Cucumis sativus L.) là một loài cây thuộc họ Bầu bí Cucurbitaceae. Cây có nguồn gốc từ Châu Á trải dài từ Ấn Độ, Nepal, Bangladesh, Trung Quốc (Vân Nam, Quý Châu, Quảng Tây) và Bắc Thái Lan nhưng hiện đã phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới.

Mô tả cây dưa chuột

Cây mọc bò, toàn thân có lông. Thân có nhiều cành, có gốc. Lá mang cuống, phiến có từ 3 – 5 thùy hơi ba cạnh, mép có lông đứng. Hoa đơn tính, màu vàng, mọc 2 – 3 ở nách lá. Quả hình thuôn dài, hình trụ hay hơi ba cạnh, nhẵn hoặc hơi có bướu nhỏ. Đặc biệt quả có thể dài 10 – 36cm. Màu lục hay lục vàng nhạt, vàng hay vàng nâu. Hạt nhiều, hình trứng, trắng, dai, bóng.

Thông tin thêm

1. Phân bố, thu hái và chế biến

Trồng ở khắp các tỉnh trong nước ta. Còn thấy trồng ở nhiều nước nhiệt đới cũng như ôn đới. Lấy quả dùng làm rau ăn hay chế mỹ phẩm. Có thể hái quả ngay từ lúc quả còn xanh non dùng ngâm dấm hay đợi thật lớn và chín vàng.

2. Thành phần hóa học

Dưa chuột (dưa leo) – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

Dưa chuột chứa tới 95 – 97% nước, 0,8% protid, 3% glucid, 0,7% xenlulose, 0,50% tro, trong đó 23mg% canxi, 27mg% photpho, 1mg% sắt. Dưa chuột còn chứa vitamin A (carotene) với tỷ lệ 0,30mg%. vitamin B₁ 0,03mg%, B₂ với tỷ lệ 0,04mg%, vitamin PP 0,1mg% và vitamin C 5mg% (bảng thành phần hóa học thức ăn Việt nam – Nhà xuất bản Y học, 1972).

Sách “Bí mật và đức tính của cây thuốc” (Secrets et vertus des plantes médicinales – Selection du Readerl’s Digest, 1977) còn ghi thêm: “ngoài vitamin A và C, trong dưa chuột còn chứa một lượng quan trọng sắt, mangan, iot và thiamin”. Và dưa chuột có vị đắng do chứa colocynthine.

Hạt dưa chuột chứa một alkaloid gọi là hypoxanthine có tác dụng trừ giun.

Công dụng của cây dưa leo

Theo tài liệu cổ (Bản thảo cương mục – Nam dược thần hiệu), dưa chuột có tên hổ qua hay hoàng qua với những tính chất sau đây:

Quả dưa chuột có vị ngọt, tính hàn (lạnh) hơi có độc không nên dùng nhiều có tác dụng thanh nhiệt, giải phiền, lợi thủy đạo (tiêu nước), giã nát vắt lấy nước uống vào nôn ra.

Lá dưa chuột vị đắng, tính bình, hơi có độc

Dưa chuột chủ yếu được trồng để làm thức ăn, làm thuốc ở Ấn Độ và Ai Cập ít nhất từ trên 4.000 năm. Việc sử dụng này được lan truyền từ những nước ấy đến các dân tộc Thổ Nhĩ Kỳ và Latinh.

Về mặt thức ăn, những thầy thuốc dinh dưỡng cho rằng dưa chuột ăn sống khó tiêu và những người có dạ dày dễ mẫn cảm khó chấp nhận. Nhưng dưa chuột là một món ăn mát và lợi tiểu (phù hợp với kinh nghiệm cổ).

Đặc biệt người ta dùng dưa chuột trong mỹ phẩm và chữa bệnh ngoài da từ rất lâu đời: Cắt dưa chuột thành từng lát mỏng đất lên da mặt chữa những vết nhăn, da xù xì, những vết tàn nhang, một số vùng ở nước ta nhân dân dùng những quả dưa chuột non có thêm đường chữa lỵ, nhiệt và ỉa chảy (kinh nghiệm này có ghi trong Bản thảo cương mục từ thế kỷ 16).

Một số đơn thuốc có dưa chuột dùng trong nhân dân:

1. Cổ họng sưng đau: Chọn một quả dưa chuột già, bỏ hết hột. Thêm mang tiêu vào cho đầy ruột quả, trộn đều phơi trong mát cho khô. Ngậm từng ít một (theo Y làm tập yếu).
2. Bụng chướng, chân tay phù nề: Lấy một quả dưa chuột già chín, loại bỏ hạt, thêm một ít dấm chua, nấu chín nhừ. Cho ăn lúc bụng đói. Bệnh nhân sẽ đái nhiều và hết phù nề (Thiên kim phương – BTCM).
3. Chữa nẻ môi: Dùng miếng dưa chuột tươi xát lên nơi môi bị nẻ (Secrets et vertus des plantes médicinales, 1977 – SEVPM).
4. Da bị mẩn đỏ: Dùng nước ép dưa chuột.
5. Chữa phỏng lửa chưa phồng da: 3 quả dưa chuột hái vào ngày 5 tháng 5 âm lịch (mùa hè) bỏ vào bình chất kín. Để ngoài hiên. Khi bị bỏng, lấy nước trong bình dưa chuột mà bôi lên (Nam dược thần hiệu).

Rau cải nhật đang HOT – click ngay

Cách trồng cây dưa leo trên khay

1. Chọn giống dưa leo

Dưa leo khá thích hợp với khí hậu nhiệt đới và có thể trồng được quanh năm. Tuy nhiên, do đặc tính dưa chuột là loại cây ưa ẩm nên thường sinh trưởng và cho ra năng suất cao vào mùa mưa hơn hẳn mùa khô.

2. Các yêu cầu tối thiểu trước khi trồng cây dưa leo

Tào vụ trồng dưa leo khác nhau sẽ ra năng suất và chất lượng quả khác nhau. Loại cây trồng này phù hợp với nhiều loại đất. Điểm hình nhất vẫn là đất pha cát, nhiều mùn hay đất phù sa, đất bồi giữ ẩm, đất thịt và thoát nước tốt. Đất thích hợp có pH = 6,0 – 6,8.

Và trước khi trồng khoảng 7 – 10 ngày, nên tiến hành bón lót vôi bột, phân chuồng hoặc phân hữu cơ sinh học vi sinh, pha trộn phân đạm + lân + kali bón vào trong đất sau đó xới lại để phân ngấm vào đất nhằm làm tăng độ pH đã nêu rõ ở trên để cung cấp dinh dưỡng cho cây thời kỳ đầu.

Nhiệt độ thích hợp cho dưa tăng trưởng vào ban ngày là 30^oC và nhiệt độ vào ban đêm 24 – 26^oC. Do vậy ánh sáng mặt trời là cần thiết cho cây sinh trưởng và phát triển. Hơn nữa cây không thể chịu được ngập úng lâu do vậy hạn chế tối đa cây bị ngập sau mỗi trận mưa to.

3. Xử lý hạt trước khi gieo

Ngâm hạt giống dưa leo đã chuẩn bị vào nước ấm khoảng 30 – 35^oC từ 3 – 4 tiếng, sau đó vớt ra rửa lại bằng nước sạch và ủ vào khăn ẩm ở nhiệt độ 27 – 30^oC trong vòng từ 3 – 5 ngày, lưu ý phải luôn giữ độ ẩm cho bọc ủ và kiểm tra nếu thấy hạt giống nứt ra và nảy mầm thì đem gieo.

4. Gieo hạt trong khay nhựa, khay xốp

Có thể dùng khay nhựa, khay xốp, … để gieo hạt, cho lượng đất vào khay, lưu ý đất phải là đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng, đủ độ ẩm. Dùng tay ấn xuống đất tạo lỗ sâu khoảng 1cm, rồi gieo hạt vào, mỗi lỗ gieo 1 – 2 hạt và phủ lên một lớp đất mỏng, khi gieo xong nên tưới luôn để giữ ẩm, đặt khay ươm bên cạnh nơi có ánh nắng ấm để thúc đẩy việc hạt nảy mầm.

Sau 1 tuần gieo, hạt sẽ bắt đầu nhú mầm. Khi cây con cao khoảng 10 – 15cm, cây cứng cáp thì bạn có thể bứng chuyển từ khay ra chậu trồng.

Cây giống rau cũ nhưng nổi – rau dền tía – click xem ngay

Địa chỉ mua cây giống dưa chuột uy tín chất lượng ?

Địa chỉ: Ngách 68/45, ngõ 68, đường Nguyễn Văn Linh, Long Biên. Đối diện với Tổng công ty may 10, Hà Nội.