Cây giống ngũ gia bì gai

Ngũ gia bì gai hay tam gia bì, xuyên gia bì, thích gia bì (danh pháp khoa học là Eleutherococcus trifoliatus (L.) S.Y.Hu; đồng nghĩa: Acanthopanax aculeatus (Aiton) Witte) là một loài thực vật có hoa trong Họ Cuồng Araliaceae.

Ngũ gia bì (Cortex Acanthopanacis), là vỏ rễ phơi khô của cây ngũ gia bì. Vì lá có 5 lá chét to chụm vào với nhau và chỉ dùng vỏ rễ làm thuốc do đó có tên như vậy. Ngoài vị trên ra, tên ngũ gia bì còn chỉ nhiều vị khác nhau. Cần chú ý tránh nhầm lẫn.

Mô tả cây ngũ gia bì gai

Cây bụi nhỡ có chiều cao trung bình khoảng từ 1 – 7 mét, có thể mọc dựa vào cây khác. Cành có xu hướng vươn dài ra và có gai nhọn. Lá mọc cách, kép chân vịt có từ 3 – 5 lá chét, cuống dài từ 4 – 7cm và có gai. Phiến lá chét hình bầu dục hay hơi thuôn dài, phía cuống hơi thót lại, đầu nhọn, mỏng, mép có răng cưa to, dài khoảng từ 5 – 8 cm, rộng khoảng 2 – 4 cm. Lá chét ở giữa lớn hơn các lá chét bên, gân lá có gai, cả hai mặt đều nhẵn nhưng mặt trên sẫm bóng. Cụm hoa mọc ở đầu cành, gồm từ 3 – 10 tán có cuống dài 3 – 4 cm. Hoa nhỏ, màu trắng lục, đài hoa không rõ. Cánh hoa có hình tam giác, nhị 5 với chỉ nhị mảnh. Mùa hoa từ tháng 9 – 11. Quả mọng, hình cầu, đường kính chừng 2,5mm, khi chín có màu đen. Mùa quả vào khoảng từ tháng 12 – 1.

Thông tin thêm

1. Phân bố, thu hái và chế biến

Cây ngũ gia bì – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

Ngũ gia bì mọc hoang ở nhiều tỉnh miền Bắc nước ta, hay gặp nhất là ở Lạng Sơn, Cao Bằng, Sapa (Lào Cai), Vĩnh Phúc, Phú thọ, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Hoà Bình, Hà Tây, Tuyên Quang. Có mọc ở Trung Quốc (Quảng Châu, Tứ Xuyên).

Thường đào cây vào mùa hạ hay mùa thu, lấy rễ, bỏ gỗ, lấy vỏ, phơi khô là được. Khi dùng để sống hoặc sao vàng sắc uống.

Vị thuốc thường là những cuộn ống nhỏ, dài ngắn không đều, dày chừng 1mm, vỏ ngoài màu vàng nâu nhạt, hơi bóng có những nếp nhăn, bì khổng dài, mặt trong màu xám trắng, dai, mặt phẳng, có những điểm vàng nâu. Mùi không rõ. 

2. Thành phần hoá học

Cây ngũ gia bì – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

Loại ngũ gia bì của ta chưa thấy có tài liệu nghiên cứu.

Loại ngũ gia bì của Trung Quốc hái ở cây nam ngũ gia bì hay thích ngũ gia bì, hoặc xuyên gia bì Eleutherococcus nodiflorus (Dunn) S.Y.Hu; đồng nghĩa: Acanthopanax gracilistylus W.W.Sm., cùng họ, có chứa một chất thơm là 4-methoxysalicylaldehyde và một số axit hữu cơ.

Trong rễ và thân cây Eleutherococcus senticosus (Rupr. & Maxim.) Maxim., Eleutherococcus senticosus (Rupr. & Maxim.) Maxim. có chứa nhiều heteroside: Rễ chứa 0,6 – 0,9%, thân chứa 0,6 – 1,5%. Trong những heteroside có eleutheroside A C₃₅H₆₀O₆, eleutheroside B (syringin) C₁₇H₂₄O₉, eleutheroside B1 C₁₇H₂₀O₁₀, ngoài ra còn eleutheroside D và E, cả hai đều là glucoside của syringaresinol C₂₂H₂₆O₈ với vị trí sắp xếp khác nhau, eleutherozit F và G (C. A., 1965, 62, 16630a và C. A., 1969, 71, 1693n). Tỷ lệ những heteroside có trong rễ đã xác định được như sau: A, B, C, D, E, F và G là 8 : 30 : 10 : 12 : 4 : 2 : 1 (C. A., 1965, 62, 16630a). Trong vỏ rễ và thân eleutheroside B có nhiều hơn, trong vỏ thân và thịt quả thì heteroside A, C, E và B nhiều hơn (C. A., 1971, 74, 1080r). Tác dụng của những heteroside ấy so với một số heteroside trong nhân sâm có những điểm giống nhau.

Rễ còn chứa l-sesamin C₂₀H₁₈O₆ (C. A., 1972,76, 32224m) và các đa đường.

Lá chứa eleutheroside I, K, L và M (C. A., 1972. 76, 59965r và Index Chemicus, 1972, 45, 190217) cùng với senticoside A, B, C, D, E và F có genin là axit oleanic (??) (C. A., 1970, 73 127741e, C. A.,1972, 76, 70053m).

Trong rễ loài ngũ gia bì Eleutherococcus sessiliflorus (Rupr. & Maxim.) S.Y.Hu, người ta thấy có những lignan glucoside như: Acanthoside A (độ chảy 100^oC, acanthoside B C₂₈H₃₆O₁₃, acanthoside C độ chảy 125 – 128^oC, acanthoside D C₃₄H₄₆O₁₈, (C. A., 1965, 63, 843g và C. A., 1966, 64, 8290a).

Ngoài ra còn có eleutheroside A (hay daucosterin, β-sitosterol glucoside) C₃₅H₆₀O₆ (C. A., 1966, 65, 2626h), l-sesamin C₂₀H₁₈O₆, I-savinin C₁₀H₁₆O₆ (C. A., 1966, 65, 15790d) glucoside tim, tinh dầu (C. A., 1955, 49, 5603b).

Công dụng của ngũ gia bì gai

Đông y coi ngũ gia bì là một vị thuốc có tác dụng mạnh gân cốt, khu phong hóa thấp chủ trị đau bụng, yếu chân, trẻ con lên 3 tuổi chưa biết đi, con trai âm suy (dương sự bất cử), con gái ngứa âm hộ, đau lưng, tê chân, làm mạnh gân cốt, tăng trí nhớ, ngâm rượu uống rất tốt. Theo tài liệu cổ: Ngũ gia bì vị cay, tính ôn vào 2 kinh can và thận.

Ngày dùng 6 – 12g dưới dạng thuốc sắc hay ngâm rượu.

Đơn thuốc có ngũ gia bì:

Rượu ngũ gia bì: Ngũ gia bì sao vàng 100g, rượu 1 lít. Ngâm trong 10 ngày, thỉnh thoảng lắc đều. Ngày uống một cốc con vào buổi tối trước bữa cơm chiều, chữa đau người, đau lưng, đau xương.

Đơn thuốc dùng cho phụ nữ: Ngũ gia bì, mẫu đơn bì, xích thược, đương quy, mỗi vị 40g. Tán nhỏ. Ngày uống hai lần, mỗi lần 4g chữa những người phụ nữ bị lao lực, bị mệt mỏi hơi thở ngắn, sốt, ra nhiều mồ hôi, không muốn ăn uống.

Sưu tầm thêm một số bài thuốc từ ngũ gia bì

1. Chữa tay run, miệng lập cập

– Chuẩn bị: 30g ngũ gia bì gai, 3g gừng, 6g quế nhục, 24g ngưu tất, 24g thạch hộc.

– Thực hiện: Các nguyên liệu đã chuẩn bị đem rửa thật sạch rồi thái nhỏ và phơi khô. Tiến hành sắc chung với khoảng 400ml nước trên lửa nhỏ. Tắt bếp khi lượng nước rút xuống còn khoảng 100ml. Chia ra 2 lần uống trong ngày, tốt nhất nên uống khi thuốc còn ấm nóng.

2. Bài thuốc bồi bổ cơ thể, trị sinh lý yếu

– Chuẩn bị: 100g phần vỏ thân ngũ gia bì gai (ở dạng đã được ủ rồi phơi âm can cho đến khi khô), 1 lít rượu trắng khoảng 30 – 35^o.

– Thực hiện: Cho dược liệu vào hũ thủy tinh rồi đổ ngập rượu trắng lên trên và đậy kín nắp lại. Ngâm trong khoảng 3 tuần là có thể sử dụng, thỉnh thoảng nên lắc bình cho rượu thuốc đều. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần chỉ khoảng 20 – 30 ml. Thời điểm thích hợp nhất là vào trước bữa ăn hay trước khi đi ngủ.

3. Bài thuốc chữa kinh nguyệt khó khăn, bạch đới

– Chuẩn bị: 9g ngũ gia bì gai cùng với 6g hồng ngưu tất.

– Thực hiện: Các nguyên liệu cho hết vào ấm sắc chung với khoảng 500 ml nước trên lửa nhỏ. Khi lượng nước còn phân nửa thì tắt bếp. Chắt lấy nước bỏ bã đi và uống khi còn ấm nóng.

4. Bài thuốc chữa đau khắp mình mẩy, đau xương khớp

– Chuẩn bị: 100g ngũ gia bì gai, 1 lít rượu trắng khoảng 30^o.

– Thực hiện: Ngũ gia bì đem thái nhỏ rồi cho lên chảo sao vàng. Chờ vị thuốc này nguội thì cho vào bình thủy tinh để ngâm chung với rượu trắng. Ngâm trong khoảng từ 10 – 15 ngày, thỉnh thoảng cần lắc đều bình rượu thuốc. Ngày uống chỉ 1 lần duy nhất trước khi đi ngủ với liều lượng khoảng 30 ml.

5. Bài thuốc chữa thổ huyết lao thương

– Chuẩn bị: 9g rễ ngũ gia bì gai, 9g ngưu tất, 9g chu sa liên, 9g tiểu huyết đằng, 1 lít rượu trắng.

– Thực hiện: Các dược liệu đem cho hết vào bình thủy tinh rồi đổ ngập rượu lên và đậy kín nắp. Ngâm trong ít nhất là 10 ngày thì có thể lấy ra sử dụng. Uống 2 lần/ngày, mỗi lần khoảng từ 15 – 20 ml.

Lưu ý khi dùng:

Ngũ gia bì gai mặc dù có công dụng chữa bệnh rất tốt nhưng khi sử dụng bạn cần lưu ý. Trong một số trường hợp, dược liệu này có thể khiến rủi ro phát sinh ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe.

Những người âm hư hỏa vượng nhưng lại không có thấp nhiệt thì tránh dùng những bài thuốc từ dược liệu này. Ngoài ra, dược liệu còn được nghiên cứu là kỵ một số loại thuốc Tây như Dipyridamode, Clopiogrel hay Aspirin.

Địa chỉ bán ngũ gia bì gai tại Hà Nội uy tín, chất lượng ?

Địa chỉ: Ngách 68/45, ngõ 68, đường Nguyễn Văn Linh, phường Long Biên, thành phố Hà Nội.

• Quý khách xin vui lòng liên hệ với Cây cảnh Hải Đăng để được các chuyên viên của chúng tôi tư vấn lựa chọn sản phẩm bầu giống ngũ gia bì gia phù hợp.
• Chúng tôi sẽ chụp ảnh sản phẩm cho quý khách nếu có yêu cầu.
• Chúng tôi sẽ kiểm tra kỹ hàng hóa đảm bảo chất lượng và đúng quy cách trước khi giao.
• Quý khách ở xa vui lòng tiến hành chuyển khoản trước hoặc đặt cọc trước. Nếu quý khách ở nội thành có thể áp dụng ship nhanh với chi phí 50k một lần ship.

Tìm kiếm liên quan

• Hình ảnh cây ngũ gia bì gai
• Công dụng của ngũ gia bì gai
• Ngũ gia bì rừng
• Quả ngũ gia bì có an được không
• Lá ngũ gia bì có uống được không
• Hoa ngũ gia bì
• Tác dụng của ngũ gia bì ngâm rượu
• Cách sử dụng cây ngũ gia bì

Sản phẩm liên quan: Lá đắng cảy