bộ sưu tập
Giống như hương thảo, cây xô thơm (sage) có xuất xứ từ vùng Địa Trung Hải. Cây xô thơm (sage) còn gọi là cây ngải đắng, là rau gia vị được sử dụng phổ biến trong ẩm thực phương Tây và Trung Đông vì có hương vị nồng ấm, cay nhẹ, pha chút đắng với hương thơm hoang dại và man mát.
Cây xô thơm trong tiếng latin có nghĩa là “chữa lành”. Và cây mang đặc tính thảo dược có thể chữa được một số bệnh đau cổ họng, tiêu hóa kém…Từ xưa, cây xô thơm được xem là một loại thảo mộc thiêng liêng, đặc biệt là người La Mã tin rằng cây xô thơm có thể chữa khỏi tất cả mọi bệnh tật, kéo dài cuộc sống con người. Người Trung Quốc cũng đánh giá cao giá trị của cây xô thơm, họ cho rằng xô thơm là 1 dược liệu có tác dụng chữa vô sinh.
Cây xô thơm chứa 1 – 2,5% tinh dầu (gồm các chất chính như monoterpen, thujon, camphor, cineol, borneol, sesquiterpen); 2 – 6% tanin, 1 – 3% flavonoid (luteolin, apigenin, glycosyl flavon); các chất chống oxy hóa như caffeoyl-fructosyl glucosid, caffeoyl-apiosylglucosid,…
Tác dụng
+ Công dụng của cây xô thơm chính là kháng viêm, nhất là viêm họng, miệng, viêm lưỡi dùng dạng thuốc súc miệng; dùng dưới dạng trà trị khó tiêu, rối loạn đường ruột, tiêu chảy.
+ Những nghiên cứu mới cho thấy xô thơm có tác dụng giảm sưng đau khi bôi là nhờ acid ursolic, còn các tinh dầu thì tác dụng kháng khuẩn, kháng nấm, kháng siêu vi và kháng ung thư.
+ Xô thơm cũng có tác dụng kháng tiết mồ hôi khi bôi ngoài da. Phụ nữ cho con bú không dùng được vì nó kháng tiết sữa. Xô thơm điều hòa kinh nguyệt và hạ đường huyết.
+ Là thực phẩm góp phần giúp tăng trí nhớ cho người cao tuổi.
(Các nhà nghiên cứu từ các trường đại học Anh phía bắc của Newcastle và Northumbria đã xác nhận nó một cách khoa học: chiết xuất tinh dầu từ lá xô thơm thực sự làm tăng trí nhớ, đặc biệt là ở những bệnh nhân Alzheimer. Theo đó nếu dùng làm gia vị hoặc dùng dầu sẽ có tác dụng cải thiện cảm giác. Các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu ở 44 người lớn dùng viên nhộng chế từ cây xô thơm. Kết quả não của nhóm người này làm việc tốt hơn so với nhóm dùng các loại dầu khác.)
Cách sử dụng
Xô thơm được dùng làm nguyên liệu trong ẩm thực, dùng làm thuốc…
- Dầu hạt cây xô thơm rất giàu các acid béo omega-3, omega-6 và omega-9 (chứa 20% gamma linoleic acid, gọi tắt là GLA) rất cần cho hoạt động trí não và bảo vệ hệ tim mạch.
- Đun lá xô thơm thành dạng trà, có hương vị hơi đắng một chút, cho thêm chút mật ong khiến trà ngon hơn và giảm đau hiệu quả.
- Ẩm thực: cách kết hợp xô thơm với các loại thực phẩm đòi hỏi sự tinh tế vì nó hơi kén chọn. Tuy là rau thơm nhưng mùi nó ẩn, không tỏa ra nồng nàn như xạ hương. Nó dậy hương hơn ngò tây một chút, còn bản thân vị khi ăn vào lại nhẹ nhàng so với húng tây. Xô thơm hợp với những nguyên liệu như khoai lang, các loại bí đỏ, cà tím, cà chua; các loại thịt gia cầm (gà, vịt, ngan, ngỗng), thịt lợn và xúc xích. Nói chung sage hợp với các món ăn béo và bùi.