Cây nhàu giống

Độ hoàn thiện nội dung: 80%.

Cây nhàu hay cây nhàu núi, giầu, tên tiếng Anh là great morinda, Indian mulberry, noni, beach mulberry, vomit fruit, cheese fruit, … (danh pháp khoa học là Morinda citrifolia L.) là một loài thực vật thuộc họ Cà phê. Loài này được L. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1753.

Mô tả cây nhàu

Cây nhàu – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

Cây nhàu là một cây cao chừng 6 – 8m, thân nhẫn, thường mọc hoang ở những nơi ẩm thấp dọc bờ sông bờ suối.

Cây có nhiều cành to, lá mọc đối hình bầu dục, nhọn ở đầu, dài 12 – 15cm. Hoa nở vào tháng 1 – 2. Quả chín vào tháng 7 – 8. Quả hình trứng, xù xì, dài chừng 5 – 6cm, khi non có màu xanh nhạt, khi chín có màu trắng hoặc hồng, mùi nồng và cay. Ruột quả có một lớp cơm mền ăn được, chính giữa có một nhân cứng. Nhân dài chừng 6 – 7mm, ngang chừng 4 – 5mm, có 2 ngăn chứa 1 hạt nhỏ mềm.

Cây nhàu – Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam – Tập I – Đỗ Huy Bích cùng các tác giả khác (đã sửa chính tả):

Cây nhỏ hay cây to, cao 6 – 8m, thân cành nhẵn, cành non mập, có 4 cạnh rõ, hơi dẹt, có rãnh, màu lục hoặc nâu nhạt. Lá mọc đối, hình bầu dục hoặc hình trứng, dài 12 – 30cm, rộng 6 – 15cm, gốc thuôn hoặc hình nêm, đầu nhọn hoặc tù, mép uốn lượn, mặt trên xanh lục bóng, mặt dưới nhạt, cuống lá dài 0,5 – 1,2cm; lá kèm to 0,8 – 1,3cm, mép nguyên hoặc xẻ thuỳ.

Cụm hoa mọc ở kẽ lá hoặc đối diện với lá thành đầu tròn hoặc dài 2 – 4cm; hoa màu trắng sau vàng nhạt, kết thành khối và dính nhau bởi đài; tràng có ống dài 0,7 – 1,2cm, có lông ở họng, 5 cánh hình mác; nhị 5, chỉ nhị ngắn, có lông; bầu 2 ô.

Quả thịt gồm nhiều quả hạch dính vào nhau, hình trứng hoặc hình cầu, cao 3 – 4,5cm. khi chín màu trắng vàng hoặc hồng nhạt, mắt ngoài lồi lõm, chứa một lớp cơm mềm, ăn được; hạt nhiều. Mùa hoa: tháng 11 – 2; mùa quả: tháng 3 – 5.

Thông tin thêm

1. Phân bố, thu hái và chế biến

Cây nhàu – Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam – Tập I – Đỗ Huy Bích cùng các tác giả khác (đã sửa chính tả):

Chi Morinda L. có khoảng 65 loài, phân bố khắp vùng nhiệt đới và á nhiệt đới. Ở Việt Nam, có 10 loài, Ấn Độ 8 loài, Lào 6 loài … Phần lớn các loài có ở Việt Nam đều là cây bụi, cây gỗ nhỏ, hoặc nhỡ, một số loài là dây leo. Những cây có tên “nhàu” gồm một số loài và thứ như nhau (M. citrifolia L.), nhàu núi (M. citrifolia var. bracteata F.M.Bailey); nhàu lông hay nhàu rừng (M. tinctoria Roxb. và thứ var. tomentosa Hook.); nhàu nước (M. persicifolia var. oblonga Pit.).

Nhàu phân bố rộng rãi ở vùng nhiệt đới châu Á, từ Đài Loan, Hải Nam – Trung Quốc đến Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan, Indonesia, Philippines, Ấn Độ, Australia, và một số đảo ở Thái Bình Dương. Cây còn được trồng ở một số địa phương Thái Lan, Campuchia và Việt Nam.

Nhàu là cây ưa sáng, hơi chịu bóng khi còn nhỏ. Trong tự nhiên, có thể thấy cây mọc ở rừng thứ sinh hoặc rừng phục hồi sau nương rẫy. Nhân dân ở một số nơi rừng ven biển miền Trung (Khánh Hòa, Bình Định), vùng trung du phía bắc (Ba Vì – Hà Tây) thường trồng nhàu lẫn với cây ăn quả ở vườn. Ở Malaysia, cây còn được trồng cả ở cánh đồng. Nhàu ra hoa quả nhiều hàng năm, tái sinh tự nhiên chủ yếu từ hạt, sau khi chặt tái sinh cây chồi gốc khỏe.

Vỏ, rễ, lá, quả phơi hoặc sấy khô.

2. Thành phần hoá học

Cây nhàu – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả và xóa dữ liệu không xác định được):

Vỏ rễ cây nhàu chứa glucoside anthraquinon gọi là morindin có tình thể hình kim màu vàng, tan trong nước sôi, ít tan trong nước lạnh, không tan trong ête, tan trong các chất kiềm để cho màu vàng cam.

Một số tác giả (1961, J. Sci. Industr, Res. 7: 331-333) đã xác định trong cây nhàu không phải chỉ có một chất anthraglucoside: Morindin mà là một hỗn hợp gồm nhiều chất anthraglucoside như: Damnacanthal (3-Hydroxy-1-methoxyanthraquinone-2-aldehyde), alizarin (1,2-Dihydroxyanthracene-9,10-dione), morindone (1,2,5-Trihydroxy-6-methylanthracene-9,10-dione).

Các bộ phận khác chưa thấy có tài liệu nghiên cứu.

Năm 1982, Đàm Trung Bảo (Đại học dược Hà nội) đã phát hiện trong nhàu có nhiều chất selenium.

3. Tác dụng dược lý

Cây nhàu – Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam – Tập I – Đỗ Huy Bích cùng các tác giả khác (đã sửa chính tả):

Tác dung hạ huyết áp: Trên thỏ và mèo thí nghiệm, nước sắc rễ nhàu 2:1 bằng đường tiêm tĩnh mạch với liều 1ml/kg thể trong gãy hạ huyết áp 15 – 16% so với huyết áp ban đầu, tác dụng này kéo dài trong vòng 15 – 20 phút. Bằng đường uống, dạng cao cồn 2.1 với liều 4ml/kg có tác dụng hạ huyết áp đạt tới 45% và kéo dài trong 240 phút.

Thuốc có tác dụng gây giãn mạch, đối kháng với tác dụng gây tăng huyết áp của adrenalin, noradrenalin và làm mất tác dụng của nicotin. Trên điện tâm đồ mèo, thuốc không gây ảnh hưởng rõ rệt đối với tần số co bóp của tim. Thuốc không ảnh hưởng đáng kể đến chức năng bài niệu và điện giải đồ.

Đổi với hệ thần kinh trung ương: Rễ nhàu có tác dụng ức chế nhẹ.

Độc tính: Rễ nhàu có phạm vi sử dụng an toàn khá rộng. Về độc tính cấp, thí nghiệm tiến hành trên chuột nhắt trắng bằng đường uống với liều 80g/kg thể trọng, chuột dùng thuốc không có biểu hiện ngộ độc cấp và sống bình thường. Về độc tính bán mãn, thí nghiệm trên thỏ với liều hàng ngày 8g/kg dùng liên tục trong 15 ngày không ảnh hưởng đến số lượng hồng cầu, bạch cầu và chức năng gan thận (Công trình nghiên cứu khoa học y dược 1981 – Bộ Y tế – trang 193).

Theo các tài liệu nước ngoài, rễ nhàu có tác dụng nhuận tràng, hạ sốt, tẩy giun sán.

Nhàu có tác dụng gì ?

Rễ nhàu có tác dụng thanh nhiệt, giải độc.

Rễ nhàu được nhân dân miền Nam dùng chữa cao huyết áp. Rễ thái nhỏ, phơi khô sắc nước uống thay chè với liều 10 – 20g mỗi ngày. Sau khi dùng thuốc 14 – 15 ngày, bắt đầu thấy kết quả; sau đó giảm liều dùng liên tục trong vài tháng thì huyết áp ổn định.

Ngoài ra, rễ nhàu thái nhỏ, sao vàng ngâm rượu, uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần một thìa canh chữa chứng nhức mỏi, đau lưng, tê bạt. Có thể dùng quả nhàu non thái mỏng, sao khô để thay thế. Rễ nhàu phối hợp với muồng trâu, rễ gừa, cù đèn, thài lài, cỏ bắc, vòi voi, ngũ gia bì chân chim, quao nước với liều lượng bằng nhau, phơi khô sắc uống, chữa sỏi thận.

Theo Đào Văn Phan, Trần Ngọc Ân, cao nước rễ nhàu có tác dụng tốt đối với viêm khớp dạng thấp ở giai đoạn I và II. Qua điều trị bằng rễ nhàu, kết quả đạt 91,6%, trong đó tốt chiếm 56%, trung bình 35,6%.

Quả nhàu chín ăn với muối có tác dụng giúp tiêu hóa, nhuận tràng, lợi tiểu, điều kinh. Quả nhàu non (3 quả) phối hợp với rễ mía dò (10g), củ tầm sét (10g); phơi khô, tán nhỏ, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống trong ngày chữa tụ huyết do ngã hay bị đánh. Quả nhàu nướng chín ăn chữa kiết lỵ.

Lá nhàu, để tươi rửa sạch giã nhỏ đắp, làm mụn nhọt sớm mưng mủ, mau lành, chóng lên da non. Lá nhàu phơi khô (10g) thái nhỏ sắc uống chữa sốt rét, kiết lỵ. Lá nhàu còn được dùng nấu canh ăn.

Các nước ở châu Á cũng dùng các bộ phận của cây nhàu đẻ làm thuốc. Ở Trung Quốc, Nhật Bản, nước sắc rễ nhàu được dùng làm thuốc bổ, thuốc hạ sốt. Ở Đài Loan, nước sắc của rẻ dùng chữa lỵ. Ở Philippines, cao toàn phần rễ nhàu chữa bệnh cao huyết áp, sung huyết, trĩ, xuất huyết não. Ở Malaysia, lá nhàu hơ nóng đắp lên ngực, bụng chữa ho, nôn mửa, đau bụng, lách to. Nước ép từ quả chữa ho, sốt, tiểu tiện khó, đái đường, giun sán, kinh nguyệt không đều. Dịch hãm từ vỏ, rễ hoặc quà nhàu được dùng để rửa vết thương giúp chóng lành bệnh.

Kỹ thuật trồng cây nhàu bằng hạt

1. Điều kiện sinh trưởng

Nhàu là một loại cây ưa ánh sáng, ưa ẩm. Khi chưa trưởng thành, cây nhàu mọc tự nhiên có thể núp dưới bóng tán cây khác. Vào giai đoạn trưởng thành, cây cần rất nhiều ánh sáng. Chính vì vậy, người ta thường thấy loại cây này trong rừng thứ sinh, nương rẫy của nhiều tỉnh.

Nhàu dễ thích nghi ở môi trường đất ẩm, đặc biệt là đất bazan, cạnh mương, hồ … Nhất là loại đất trồng có chứa tỷ lệ mùn cao, tơi xốp và dễ dàng thoát được nước.

2. Chọn giống

Chọn cây mẹ với hình thái đẹp, cân đối, sai quả, chất lượng hạt tốt. Không cần phải cứ lấy giống từ những cây nhàu đã nhiều năm tuổi, chỉ cần tìm cây đã trưởng thành và cho hạt giống tốt là được.

3. Tách lấy hạt giống

Đối với các dạng quả nhàu khác nhau, ta cần thực hiện các quy tắc khác nhau:

• Quả khô: Ủ trái nhàu khô 2 – 3 ngày, sau đó phơi dưới nắng nhẹ, tách hạt ở ngày nắng thứ 2. Hạt được phơi nơi khô ráo, sạch sẽ, không phơi dưới nắng quá to.
• Quả thịt: Ủ quả nhàu trong vòng 2 – 3 ngày cho chín đều, khi ủ có thể cho vào ngâm trong nước, chà xát lấy hạt rồi phơi khô.
• Quả hạch: Thời gian ủ lâu mất tầm gần 1 tuần, ngâm trong nước nóng 60^oC trong khoảng 30 phút. Sau đó dùng dao tách phần hạt ra khỏi thịt quả để thu được hạt cây nhàu.

4. Xử lý hạt giống

Hạt nhàu có vỏ mỏng, dễ thấm nước. Bạn chỉ cần ngâm nước với nhiệt độ bình thường trong khoảng 2 giờ là có thể đem đi ủ.

Đối với các loại hạt mà có dầu có thể tăng nhiệt độ nước ngâm hạt 2 sôi, 3 lạnh. Ngâm khoảng 6 tiếng rồi đem đi ủ. Các hạt nhàu lớn, có vỏ dày thì tăng thêm nhiệt độ, tuy nhiên thời gian ngâm rút ngắn lại 1 – 2 tiếng rồi đem ủ.

5. Gieo hạt

Tiến hành gieo hạt cây nhàu đã ngâm ủ lên luống đất, cát, hoặc trong thùng xốp loại to. Khi cây mầm đã đủ tiêu chuẩn, tiến hành cấy con vào bầu. Phương pháp này phù hợp với cây nhàu có hạt nhỏ, đắt và hiếm.

6. Đất trồng nhàu

Khi chọn vùng đất để trồng cây nhàu, bạn có thể chọn loại đất ẩm, hay đất rừng, có thực vật che phủ. Cây nhàu có thể phát triển ở nhiều dạng đất và địa hình khác nhau, bạn có thể cân nhắc lựa chọn những loại đất phù hợp. Ở Việt Nam. miền Nam là vùng có thời tiết và thổ nhưỡng thích hợp nhất. Miền Bắc có thể gieo trồng nhưng năng suất không cao.

7. Thời vụ trồng nhàu 

Vào mùa xuân khi thời tiết xuất hiện mưa phùn hoặc vào đầu mùa mưa.

8. Kỹ thuật trồng

Tiến hành trồng vào các ngày mưa nhỏ hay râm mát. Rạch vỏ bầu cây sao cho không làm vỡ bầu đất, xúc 1 hố sâu bằng độ cao bầu cây trồng.

Đào hố với kích thước vừa phải để đặt bầu đất. Trộn đều giữa phân lót (3 – 5kg phân chuồng, 50g lân) và đất trong hố đã đào trước đó 10 – 15 ngày, tiến hành đặt bầu cây nhàu ở vị trí giữa, lấp đất, nén nhẹ. Bề mặt bầu đất nhô lên một chút so với miệng hố. Có thể sử dụng mùn, rơm rạ khô để che phủ quanh gốc cây để bảo vệ tốt hơn.

Nén đất chặt, vun đất cao khoảng 2 – 3 cm. Lưu ý không quên làm ẩm gốc cây khi trồng và tiến hành bón 2 – 5kg phân chuồng hoai mục, 15g Supe lân hay 30 đến 50g NPK. Trong đó các loại phân như NPK hoặc hữu cơ sinh học được khuyến khích sử dụng cho cây nhàu.

9. Chăm sóc và thu hoạch

Năm đầu tiên tiến hành dặm lại những cây nhàu bị chết. Chăm chỉ làm cỏ, không để có phát triển cao hơn cây, xới đất, vun gốc và tiến hành bón thúc giúp Loại bỏ bệnh hại của cây nhàu. Những năm tiếp theo có thể chăm sóc định kỳ 4 – 5 lần/năm.

Từ 8 – 12 tháng tính từ lúc ươm mầm, cây nhàu sẽ cho ra những trái đầu tiên. Tuy nhiên những trái đầu thường khá nhỏ về kích thước, chất lượng chưa cao, mật độ mọc thưa thớt. Cây tầm 2 – 3 năm tuổi sẽ cho sản lượng trái tốt nhất. Có thể học thêm cách làm trái nhàu khô từ trái tươi vì giá nhàu khô gấp từ 5 – 6 lần so với trái tươi, giúp bảo quản được lâu hơn. Cách làm không quá phức tạp, chỉ tóm gọn vài bước như sau : từ trái tươi chín, bổ dọc, phơi khô, đóng bao tránh ẩm và côn trùng. Với điều kiện nắng tại miền Trung và Nam chỉ cần phơi 3 – 4 ngày là đủ điều kiện

Vậy mua cây nhàu ở đâu uy tín, chất lượng ?

Địa chỉ: Ngách 68/45, ngõ 68, đường Nguyễn Văn Linh, phường Long Biên, thành phố Hà Nội.

• Quý khách xin vui lòng liên hệ với Cây cảnh Hải Đăng để được các chuyên viên của chúng tôi tư vấn lựa chọn sản phẩm cây nhàu giống phù hợp.
• Chúng tôi sẽ chụp ảnh sản phẩm cho quý khách nếu có yêu cầu.
• Chúng tôi sẽ kiểm tra kỹ hàng hóa đảm bảo chất lượng và đúng quy cách trước khi giao.
• Quý khách ở xa vui lòng tiến hành chuyển khoản trước hoặc đặt cọc trước. Nếu quý khách ở nội thành có thể áp dụng ship nhanh với chi phí 50k một lần ship.