Cây giống sắn dây

Sửa chính tả và điều chỉnh lại nội dung: 21/3/2025;

Sắn dây hay cát căn, cam cát căn, phấn cát căn, củ sắn dây, bạch cát, bẳn mắm kéo (cách gọi của người Thái) và khau cát (cách gọi của người Tày) (danh pháp khoa học là Pueraria thomsonii Benth.; đồng nghĩa: Pueraria lobata Willd., Pueraria montana Lour., Pueraria thunbergiana Siebold & Zucc., Pueraria triloba Mak.) là một loài dây leo nhiệt đới thuộc họ Đậu Fabaceae.

Mô tả cây giống sắn dây

Sắn dây là một loại dây leo, có thể dài tới 10m, rễ phát triển to lên thành củ, nhiều bột. Thân cây hơi có lông. Lá kép gồm 3 lá chét; lá chét hình trứng, bản thân lá chét lại chia thành 2 – 3 thùy rõ rệt, phiến lá chét dài 7 – 15cm, rộng 5 – 12cm có lòng nằm rạp trên 2 mặt lá, cuống lá chét giữa dài, cuống 2 lá chét hai bên ngắn hơn. Hoa màu xanh, mọc thành chùm ở kẽ lá. Quả giáp dài 9 – 10cm, rộng 10mm, màu vàng nhạt, rất nhiều lông.

Thông tin thêm

1. Bộ phận dùng

Rễ củ, được gọi là cát căn (葛根, nghĩa là “rễ sắn”, Radix Puerariae) được dùng làm thuốc. Thông thường rễ được thu hoạch vào mùa đông, xuân. Rễ đào rửa sạch đất cát, bỏ lớp vỏ ngoài, cắt khúc hoặc thái lát, xông diêm sinh, sau đó phơi hoặc sấy khô.

Củ sắn dây cũng thường được mài lấy bột để sử dụng, gọi là bột sắn dây. Củ được sơ chế sạch, xay nhuyễn cùng với nước, lọc để tinh bột sắn dây lắng xuống sau đó đem phần bột này phơi khô, bẻ miếng nhỏ. Tại Việt Nam tinh bột sắn dây thường được ướp cùng với một số loại hoa như hoa nhài, hoa bưởi.

Vỏ sắn dây có vị ngọt nhẹ có thể ăn được nhưng bã vỏ sắn dây dai nên phải nhả như ăn mía.

2. Thành phần hoá học

Sắn dây – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

Trong sắn dây, hiện nay người ta mới chỉ thấy có tinh bột với tỷ lệ 12 – 15% (tính trên rễ tươi). Mới đây hệ dược của Viện y học Bắc Kinh có tìm thấy trong cát căn có chất saponoside,

Trong sắn dây, còn thấy puerarin C₂₁H₂₀O₉ là một flavonoside.

Trong lá sắn dây có asparagine, adenin và axit amin.

Trong loài sắn dây Pueraria lobata (Wild) Ohwi có daidzein C₁₅H₁₀O₄, chừng 0,13%, daidzein-4,7-diglucoside C₂₇H₃₀O₁₄ (Trung hoa y học tạp chí, 1974, 54, (5) 271).

Theo Murakani T. (Chem. Pharm. Bull., 1960, 8, 688), trong cát căn có puerarin, puerarin xyloside C₂₆H₂₈O₁₃; người ta còn thấy có 4′,6″-O-diacetyl-puerarin.

3. Tác dụng dược lý

Sắn dây – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

1. Bảo vệ thiếu máu cấp tính cơ tim:

Tiêm dưới da hoặc vào xoang bụng hoạt chất cát căn trong cồn etylic với liều 10g/kg thể trọng chuột bạch đã được gây thiếu máu cơ tim cấp tính và theo dõi bằng điện tâm đồ sẽ thấy có tác dụng bảo vệ rõ rệt (Trung Quốc y học khoa học viện dược vật nghiên cứu sở; Y học nghiên cứu thông báo, 1972 (2), 14).

2. Tác dụng giải nhiệt: Cho thỏ gây sốt uống dịch chiết cát căn bằng cồn etylic với liều 2g/kg thể trọng thấy tác dụng giảm sốt rõ rệt (Trung Hoa y học tạp chí, 1956 (10), 964),

Công dụng và liều dùng sắn dây

Theo tài liệu cổ: Cát căn vị ngọt, cay, tính bình. Hoa sắn dây vị ngọt tính bình. Vào hai kinh tỳ và vị. Có tác dụng giải cơ, thoái nhiệt, sinh tân chỉ khát. Hoa sắn dây giải độc. Dùng chữa biểu chứng miệng khát, đầu nhức, tiết tả, lỵ ra máu, đau chẩn sơ khởi.

Cát căn là một vị thuốc chữa sốt, làm cho ra mồ hôi, chữa bệnh sốt khát nước, nhức đầu, ly ra máu.

Ngày dùng 8 – 20g dưới dạng thuốc sắc, dùng riêng hay phối hợp với những vị thuốc khác.

Bột sắn dây (tinh bột) được dùng để pha nước uống cho mát, giảm nhiệt hoặc dùng trong việc chế thuốc viên vì nó có tính chất giúp cho viên dính đồng thời lại dễ tễ ra để thuốc chống tác dụng.

Đơn thuốc có cát căn:

1. Chữa cảm mạo sốt:

Cát căn thang (Đơn thuốc của Trương Trọng Cảnh): Cát căn 8g, ma hoàng 5g, quế chi 4g, đại táo 5g, thược dược 4g, sinh khương 5g, cam thảo 4g, nước 600ml, sắc còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày.

2. Bột rắc những nơi mồ hôi ẩm ướt:

Bột sắn dây 5g, thiên hoa phấn 5g, hoạt thạch 20g, trộn đều rắc lên những nơi ẩm ngứa.

3. Đơn thuốc chữa sốt trẻ con:

Cát căn 20g, thêm 200ml nước, sắc còn 100ml, cho trẻ con uống trong ngày.

4. Lá sắn dây chữa rắn cắn:

Giã lá sắn dây tươi vắt lấy nước uống, bã đắp lên nơi rắn cắn (Y học thực hành, 1/1962: 27).

Kỹ thuật trồng cây giống sắn dây

1. Thời vụ trồng

Ươm giống tháng 2, dùng dây của cân sắn dây. Trồng tháng 3 đến tháng 10 – 11 thì thu hoạch.
2. Làm đất trồng

Nếu trồng bằng hom (tức là khoanh cuộn hom giống theo cách trồng Bắc bộ) thì quy cách hố 0,8m x 0,8m, sâu 0,4m và khoảng cách giữa 2 hố là 2m. Nếu trồng bằng bầu ươm thì quy cách hố 0,6m x 0,6m, sâu 0,4m và khoảng cách giữa 2 hố là 2m.

3. Sử dụng giống

Sử dụng giống sắn đại phương (còn gọi là sắn ta): Thời gian sinh trưởng là 2 năm.

Sắn dây được trồng bằng thân cây nên khi thu hoạch nên chọn những dây bánh tẻ, độ dài dây sắn để trồng từ 0,5 – 1m (cứ cách 15 – 20cm có một mắt mầm là tốt nhất). Khi cắt dây bánh tẻ xong, lấy vôi đã tôi chấm vào 2 đầu vừa để giữ cho cây được tươi lâu và tránh nấm bệnh, lấy dao cắt các cành mọc trên dây không làm dây xây xát, sẽ bị mất nước khô dây. Dây giống nên cuộn thành vòng tròn, đường kính 20 – 25cm. Nếu chưa trồng ngay nên đào một hố nhỏ, giâm dây giống xuống, phủ một lớp đất mỏng lên, sau đó phủ một lớp bèo, phủ rơm lên trên lớp đất mặt để giữ ẩm, thỉnh thoảng tưới nước lên bề mặt.

4. Kỹ thuật trồng

Trồng bằng cách giâm hom. Chọn cành bánh tẻ, cắt 1 đoạn sao cho có từ 2 – 3 mắt mầm, đem giâm vào trong bầu đất sau khoảng 01 tháng thì có thể tiến hành đem trồng.

Sắn dây có thể trồng ở mọi nơi có tận dụng đất. Các bước tiến hành như sau: đào hốc trồng kích thước 0,8 x 0,8m, sâu 0,3 – 0,5m. Hốc cách hốc 2m. Đổ lớp mùn rơm rạ, lá cây hoai mục xuống đáy hốc. Rắc một lớp đất bột dày 5 – 10cm lên trên lớp mùn. Bón từ 25 – 30kg phân chuồng/hốc. Phủ một lớp đất dày 5 – 10cm lên trên lớp phân chuồng. Đặt dây giống và phủ đất mùn, rơm rạ hoặc lá cây hoai mục lên trên cùng (tránh lấp vào mầm cây).

5. Chăm sóc

Khi mầm cây phát triển được 10 – 20cm thì làm giàn cho sắn dây leo hoặc tận dụng những thân cây gỗ to cho sắn leo. Khi thân sắn cao khoảng 1m thì cuộn dây lại lần nữa, sau đó phủ đất và mùn lên trên nhằm mục đích tạo ra tầng củ thứ 2. Thường xuyên làm sạch cỏ, đảm bảo cho đất luôn tơi xốp. Khi sắn trồng được 3 tháng bón thúc bằng phân NPK từ 0,1 – 0,2 kg/hốc. Thường xuyên tạo độ ẩm cho đất để thân cây phát triển nhanh

Cần cắm chà cho dây leo (cắm theo hình chữ A như cách trồng rau ăn quả), không cần cắt tỉa mà chỉ cần bắt dây cho leo chà, tuyệt đối không cho dây chạm đất vì phần nào chạm đất thì có khả năng mọc rễ mới làm ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng tinh bột trong củ sau này. Chỉ tưới nước khi khô hạn kéo dài còn thời tiết bình thường thì không cần phải tưới nước.

Bón phân: Chia 03 lần bón

• Bón lót: Phân chuồng + tro trấu + xơ dừa + lân (có thể bổ sung lá cây mục).
• Sau khi trồng khoảng 1 tháng thì dùng Urê pha loãng tưới bổ sung theo tỷ lệ 2 muỗng cà phê urê/bình 8 lít.
• Sau khi trồng khoảng 3 tháng thì bón 200g NPK 16-16-8 và 5 – 10kg phân chuồng cho mỗi gốc.

Thuốc bảo vệ thực vật:

• Trước khi trồng nên xử lý đất để trừ sùng trắng bằng Basudin.
• Trong giai đoạn cây sinh trưởng phát triển cần chú ý sâu cuốn lá và rệp sáp.

6. Thu hoạch

Sau khi trồng 8 – 9 tháng thì có thể tiến hành thu hoạch hoặc chú ý khi thấy lá trên cây bắt đầu chuyển sang màu vàng và rụng dần (hiện tượng trút lá vàng) thì có thể thu hoạch được.

Địa chỉ bán cây giống sắn dây uy tín ?

Địa chỉ: Ngách 68/45, ngõ 68, đường Nguyễn Văn Linh, phường Long Biên, thành phố Hà Nội.

• Quý khách xin vui lòng liên hệ với Cây cảnh Hải Đăng để được các chuyên viên của chúng tôi tư vấn lựa chọn sản phẩm cây giống sắn dây phù hợp.
• Chúng tôi sẽ chụp ảnh sản phẩm cho quý khách nếu có yêu cầu.
• Chúng tôi sẽ kiểm tra kỹ hàng hóa đảm bảo chất lượng và đúng quy cách trước khi giao.
• Quý khách ở xa vui lòng tiến hành chuyển khoản trước hoặc đặt cọc trước. Nếu quý khách ở nội thành có thể áp dụng ship nhanh với chi phí 50k một lần ship.