🌿Cây giống râu mèo

Râu mèo là cây thân thảo, sống lâu năm, cao 0,3 hoặc 0,5 đến 1m. Thân cây có cạnh vuông, mang nhiều cành. Lá đơn mọc đối, cặp lá trước mọc thành chữ thập đối với cặp lá sau. Phiến lá gần hình thoi, dài 4-8 cm rộng 2-4 cm, mép lá có răng cưa ở 2/3 phía trên. Cuống lá rất ngắn, chừng 2 – 5 mm. Cụm hoa chùm xim co ở ngọn, thưa gồm từ 6 – 10 vòng, mỗi vòng có 6 hoa. Đài hình chuông có 5 răng. Tràng 2 môi màu trắng hay lơ nhạt. Nhị mọc thò ra ngoài và dài gấp 2 – 3 lần tràng trông hệt như râu mèo, màu hoa lúc non thì trắng, sau ngả màu xanh tím. Hoa nở suốt mùa hè. Quả bế, nhỏ, dẹt, có hạt.

Có Thầu dầu tía sợ gì bệnh trĩ – click tìm hiểu ngay

D. Thông tin thêm

1. Bộ phận dùng

Toàn cây – Herba Orthosiphonis.

2. Nơi sống và thu hái

Loài cây thuộc miền Malaixia – Châu Ðại Dương, thường được trồng nhiều ở các vùng đồng bằng và vùng núi, cây chịu ngập tốt. Trồng râu mèo chủ yếu bằng hạt. Khi dùng làm thuốc, cắt cả cây, thu hái khi cây chưa có hoa, rửa sạch, thái nhỏ, phơi khô.

Ở Việt Nam, râu mèo phân bố rải rác ở các vùng đồng bằng và tỉnh miền núi như: Cao Bằng, Thanh Hóa ( Vĩnh Lộc ), Hà Nội ( Ba Vì ), Lâm Đồng, Phú Yên ( Tuy Hòa ), Ninh Thuận ( Phan Rang ), Kiên Giang ( Phú Quốc ), … Tuy trồng nhiều nhưng vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng. Theo Viện Dược liệu, hằng năm nước ta nước phải nhập khẩu hàng chục tấn dược liệu cây râu mèo từ phía Trung Quốc và Campuchia.

3. Thành phần hoá học

Cây râu mèo có chứa một số thành phần sau:

– Hợp chất Steroid;

– Flavonoid;

– Alcaloid;

– Glicosid;

– Saponin;

– Tanin;

– Tinh dầu;

– Phytosterol;

– Carotenoid;

– Đường khử;

– Acid hữu cơ: Acid tartric, citric, glycolic;

– Hợp chất Uronic;

– Cholin;

– Betain;

Theo các tài liệu phân lập thành phần hóa học cũ của cây râu mèo, ta có thể khái quát như sau: Cây chứa một glycosid đắng là orthosiphonin ( ít tan trong rượu, tan nhiều trong nước ), tinh dầu, chất béo, tanin, đường và một tỷ lệ khá cao những muối vô cơ, trong đó chủ yếu là 2 muối kali.

Lá của cây chứa một lượng cao muối kali ( 0,738% trong lá sạch ), vết dầu, saponin ( Casparis và Ferrier năm 1993 ), β – sitosterol, α – amyrin, terpen ancol ( Orthosiphonin ).

Ngoài ra, cao chiết bằng butanol có chứa 4,5% saponosid. Bằng sắc ký lớp mỏng với hệ BuOH-AcOH-H₂O ( 8:1:5 ), Efimora và cộng sự ( năm 1968 ) đã phát hiện 5 glicosid và đặt tên là Orthosiphonosid A, B, C, D, E. Các saponosid này đều hiện màu tím hồng với thuốc thử Acid phosphoronframic chứng tỏ các saponosid trên thuộc nhóm triterpenoid, tuy nhiên cấu trúc quá phức tạp nên chưa được xác định rõ.

Cũng theo các tài liệu trên, các nhà khoa học cũng đã cô lập được các flavonoid sau:

+ Scutelarein tetrametyl ete;

+ 3′-hydroxyl-4′,5,6,7-tetrametoxy flavon;

+ 3′,4′,5,6,7-pentametoxy flavon ( isosinensetin ), 5-hydroxy-6,7,3′,4′-tetrametoxy flavon;

+ 3′,5-dihydroxy-4′,6′,7′-trimetoxy flavon ( = eupatorin );

+ sinensitin;

4. Tác dụng dược lý

Các tác giả G.A. Schut và J.H.Zwaving ( đến từ Hà Lan) đã xác định tác dụng lợi tiểu của 2 flavon sinensetin và 3-hydroxy-3,6,7,4-tetrametoxy flavon bằng đường tiêm tính mạch với liều lượng 10g/kg, lượng nước tiểu thu được sau 140 phút là 410mg, còn Sinensetin dùng cùng liều trên, lượng nước tiểu thu sau 160 phút được xác định là 614mg, trong khi đó ở lô chuột đối chứng, sau 120 phút, không thu được một lượng nước tiểu nào. Hai flavon trên cùng lấy một liều 1mg/kg có so sánh với tác dụng của hydrochlorothiazid thấy tác dụng lợi tiểu yếu hơn và xuất hiện chậm. Đồng thời, các tác giả cũng khẳng định 2 flavon trên với liều 10mg/kg trên chuột cống trắng, không thể hiện tác dụng lợi mật.

++ Hơn nữa xuất phát từ tác dụng điều trị viêm thận của râu mèo, 2 tác giả trên đã tiến hành nghiên cứu tác dụng chống viêm và tác dụng kháng khuẩn của các flavon chiếc tách từ thảo dược này. Kết quả cho thấy trên thí nghiệm gây viêm bằng phương pháp cấy viên bông (cotton-pellet), sinensentin không thể hiện tác dụng chống viên. Về tác dụng kháng khuẩn, đã nghiên cứu với các chủng Escherichia coli, Proteus mirabilis, Pseudômnas aeruginosa, Staphylococcus aureus và Enterococcus là những chủng có thể gây nhiễm đường tiết niệu, kết quả cho thấy cả 3 flovon sinensetin, tetramethylsutellarein và 3’– hydroxy-3,6,7,4’-tetrametoxy flavon đều không có tác dụng kháng khuẩn với các chủng đã nêu ở trên.

5. Dược lý lâm sàng

Theo các tác giả Ấn Độ, râu mèo rất có ích theo đều trị bệnh thận và phù thũng. Trên bệnh nhân, râu mèo có tác dụng làm kềm hóa máu, sự có mặt của hoạt chất orthosiphonin và muối kali trong dược liệu râu mèo có tác dụng giữ cho acid uric và muối urat ở dạng hòa tan, do đó phòng ngừa khỏi sự lắng đọng của chúng để tạo thành sỏi thận. Do vậy nói râu mèo là khắc tinh của sỏi thận cũng không quá chút nào. Ở Thái Lan, thí nghiệm trên những người tình nguyện khỏe mạnh, dịch râu mèo có tác dụng làm tăng sự bài tiết citrat và oxalat. Được biết Oxalat với hàm lượng cao có thể tăng nguy cơ hình thành sỏi thận.

Ngoài ra, dịch chiết lá râu mèo có tác dụng hạ đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường, nhưng tác dụng này không hề được khằng định, cơ chế tác dụng có thể là do kích thích sự hình thành glycogen ở gan. Các chất sinensetin và tetramethylscutellarein có tác dụng ức chế tế bào u báng Ehrlich.

Vọng cách bảo vệ gan- ngại gì không mua

E. Cây rau mèo có tác dụng gì ?

Râu mèo có vị ngọt, nhạt, hơi đắng, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, tiêu viêm, trừ thấp. Thực tế ứng dụng râu mèo làm tăng lượng nước tiểu và thúc đẩy nhanh sự bài tiết urê, các chlorua và acid uric. Ngoài ra cây còn có tác dụng tốt đối với các chứng rối loạn đường tiêu hóa, bệnh thấp khớp, đau lưng, đau nhức khớp xương. Hơn nữa thảo dược còn có tác dụng tốt đối với bệnh xung huyết gan và bệnh đường ruột.

Hiệu quả có được từ Râu mèo là do tác dụng kết hợp của glycosid với các muối kiềm, các chất giống như tanin của dầu thơm và của một saponin. Dịch chiết bằng nước giàu hoạt chất hơn ( đến 28,8%). Nhưng cần thận trọng khi dùng cho phụ nữ có thai, nhất là trong 3 tháng đầu của thai kỳ.