Cây giống muồng trâu (muồng lác, lác)

Cây muồng trâu hay muồng lác, cây lác, hoa lác, tên tiếng Anh là emperor’s candlesticks, candle bush, candelabra bush, Christmas candles, empress candle plant, ringworm shrub, candletree (danh pháp khoa học là Senna alata (L.) Roxb.; đồng nghĩa: Cassia alata L.), là một loài thực vật có hoa trong phân họ Vang Caesalpinioideae thuộc họ Đậu Fabaceae.

Mô tả cây muồng trâu

Muồng trâu là một cây nhỡ, cao chừng 1 hay hơn, đường kính (có thể tới 10 – 12cm. La kích thước lớn, gồm một cuống 3 cạnh, hơi rìa, dài 30 – 40cm, có 8 đến 14 đôi lá chét mọc đối lá chét đầu tiên nhỏ nhất, cách đôi lá chét một quãng hơi xa so với các quãng cách giữa các đôi lá chét sau, đôi lá chét tận cùng dài chừng 12- 14cm. Cụm hoa mọc thành bông nhiều hoa ở kẽ lá, dài tới 30 – 40cm, hoa màu vàng nâu nhạt. Quả giáp, dẹt, dài 8 – 16cm, rộng 15 – 17mm, có hai rìa suốt dọc quả. Trong quả có tới 60 hạt, hình quả trám.

Tổng quan về cây muồng trâu (Senna alata (L.) Roxb.) – Tạp chi Y dược học Cần thơ – Số 28/2020; Chung Khánh Linh, Huỳnh Lời:

Cây nhỡ cao 1-2 m, có nhánh nằm ngang, có lông mịn. Lá kèm hình tam giác, 6 – 8 mm, tồn tại. Lá có trục dài 30 – 50 cm, hơi có rìa, mang 8 – 20 đôi lá chét, thuôn – bầu dục, 5 – 15 × 3 – 7 cm, tròn ở hai đầu, không lông. Cụm hoa thành chùm ở nách lá, đầy hoa, 20 – 50 × 3 – 4 cm. Lá bắc dễ rụng. Hoa có cuống ngắn; lá đài không đều nhau, thuôn, 10 – 20 × 6 – 7mm; cánh hoa màu vàng bóng, xoan – tròn tới hình bay, có móng ngắn, 2 × 1 – 1,5 cm, nhị 10, có 3 cỡ, mà 2 cái lớn hơn có chỉ nhị. Muồng trâu thường gặp ở những nơi đất trống, nương rẫy cũ, gần các sông suối lên tới độ cao 1500 m. Ra hoa kết quả vào mùa đông – xuân.

Thông tin thêm

1. Phân bố, thu hái và chế biến

Cây muồng trâu – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

Cây này nguồn gốc ở Nam Mỹ, hiện nay được trồng ở khắp các nước vùng nhiệt đới. Ở Việt Nam cây này mọc hoang và được trồng ở nhiều nơi, ta có cảm tưởng như nó có sẵn ở trong nước, nhiều nhất ở miền Nam, miền Trung và một số tỉnh miền Bắc (Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh).

Còn mọc ở Lào và Campuchia.

2. Thành phần hoá học (sưu tầm)

Cây muồng trâu – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

Trong lá, quả, gỗ và hạt đều có chứa chất anthraglucoside. Trong quả tỷ lệ anthraglucoside lên tới 2,20% (theo Maurin). Trong lá tỷ lệ là 3 – 4 % (theo Đinh Đức Tiến, 1963).

Tổng quan về cây muồng trâu (Senna alata (L.) Roxb.) – Tạp chi Y dược học Cần thơ – Số 28/2020; Chung Khánh Linh, Huỳnh Lời:

1. Các hợp chất bay hơi

Tinh dầu thu được sau quá trình cất kéo hơi nước từ lá S. alata được phân tích bằng phương pháp GC/MS xác định được 25 hợp chất, trong đó 15 hợp chất tồn tại dạng vết (<0,1%). Các hợp chất mono- và sesquiterpen chiếm thành phần chủ yếu như 1,8-cineol (39,8%), β-caryophyllen (19,1%), caryophyllen oxid (12,7%), bicyclogermacren (5,4%) và germacren D (5,5%) và limonen (5,2%).

2. Các hợp chất không bay hơi

Các phương pháp phân lập thường bắt đầu bằng phương pháp chiết ngấm kiệt với ethanol hoặc methanol tạo cao toàn phần, sau đó chiết phân bố lỏng – lỏng với các dung môi có độ phân cực tăng dần. Kết hợp với các sắc ký cột, sắc ký lớp mỏng, HPLC và các phương pháp tinh chế, các hợp chất được tinh khiết hóa và xác định cấu trúc bằng phương pháp thích hợp. Các hợp chất nhóm flavonoid, anthranoid, purin … được trình bày với các thông tin về bộ phận đã phân lập hoạt chất.

Các hợp chất tựnhiên được phân lập từ lá Muồng trâu bao gồm các flavonoid như kaempferol (1), kaempferol-3-O-gentibiosid (2), kaempferol-3-O-β-glucopyranosid (3), apigenin (4), 7,4′-dihydroxy-5-methoxyflavon (5), diosmetin (6), dihydrokaempferol (7), kaempferol 3-O-β-[β-(6”’-O-acetyl)-D-glucopyrano(1→6)]-D-glucopyranosid (11), propelargonidin; các anthranoid như aloe-emodin (12), chrysophanol (13), emodin (14), rhein (15), aloe-emodin-8-O-β-glucopyranosid (16), rhein methyl ester (17), ω-hydroxyemodin (18), lunatin (19), physcion (20), ziganein (21) và 1,3,8-trihydroxyanthraquinon (22); hợp chất stilben trans-resveratrol (25) và hợp chất có nhân purin là adenin (26). Đặc biệt, đã phân lập được alkaloid từlá S. alatalà cassiaindolin (27). Hợp chất cassiaphenon A 2-O-β-D-glucopyranosid (29) lần đầu được phân lập từ dịch chiết lá S. alata. β-sitosterol (30) cũng được tìm thấy trong lá Muồng trâu.

Ngoài ra trong hạt cũng có flavonoid, như chrysoeriol-7-O-(2′′-O-β-D-mannopyranosyl)-β-D-allopyranosid (8), rhamnetin-3-O-(2′′-O-β-D-mannopyranosyl)-β-D-allopyranosid (9), luteolin (10), kaempferol. Gần đây, 4-butylamin-10-methyl-6-hydroxy cannabinoid dronabinol (28) là một alkaloid cũng được tìm thấy trong hạt S. alata.

Từ dược liệu rễ, thân và cành S. alata, nhiều nghiên cứu khoa học cũng đã công bố các hợp chất phân lập được như kaempferol-3-O-gentibiosid, 2-formyl-1,3,8-trihydroxy anthraquinon (23), ω-hydroxyemodin, lunatin, physcion, ziganein, hợp chất khung stilben trans-resveratrol. Ngoài ra, đã phân lập được anthranoid alquinon (24) từ rễ Muồng trâu.

Công dụng và liều dùng cây muồng lác

Nhân dân thường dùng lá muồng trâu để chữa bệnh hắc lào, bệnh nấm vảy rồng (tokelau), bệnh sang bạc hành vòng (herpès circiné) trong nhiều trường hợp dùng thuốc mỡ crizophanic (chrysophanic) hay thuốc mỡ cryzazobin (chrysarobin) chữa không khỏi thì dùng lá muồng trâu chữa khỏi. Còn dùng chữa bệnh ghẻ của súc vật.

Lá, quả, gỗ của thân còn được dùng làm thuốc nhuận tràng.

Dùng ngoài, không có liều lượng. Dùng trong với liều 4 – 5g. Sự kiêng kỵ như đối với tất cả các vị thuốc chứa anthraglucoside khác.

Đơn thuốc có muồng trâu:

Chữa hắc lào:

• Rửa sạch nơi bị bệnh, giã nát lá muồng trâu xát vào. Chỉ một hai lần là khỏi.
• Có thể chế thành thuốc theo phương pháp sau đây: Nghiền nát lá tươi bằng máy nghiền thịt. Đô vào đó nước đun sôi có pha natri florua. Để yên trong 24 giờ. Lọc qua vải. Thêm vào bà ít cồn 90. Ngầm 24 giờ. Ép lấy cồn. Hợp cả cồn và nước lại, có tới độ cao mềm. Cao này có thể bảo quản không bị mốc do có natri florua. Với cao này, ta có thể chế thành thuốc mỡ 1/5.
• Có thể giã lá với nước ép chanh quả và ít muối mà dùng.

Địa chỉ bán cây muồng trâu uy tín chất lượng ?

Địa chỉ: Ngách 68/45, ngõ 68, đường Nguyễn Văn Linh, Long Biên. Đối diện với Tổng công ty may 10, Hà Nội.