Cây rau má

Rau má hay tích tuyết thảo, lôi công thảo, tên tiếng Anh là Indian pennywort, Asiatic pennywort, spadeleaf, coinwort, gotu kola (danh pháp khoa học là Centella asiatica (L.) Urb.) là loài thực vật có hoa thuộc họ Hoa tán Apiaceae.

Mô tả cây rau má

Rau má – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

Rau má là một loại cỏ mọc bò, có rễ ở các mấu, thân gầy, nhẵn. Lá hình mắt chim, khía tai bèo, rộng 2 – 4cm, cuống dài 2 – 4cm trong những nhánh mang hoa và dài 10 – 12cm trong những nhánh thường. Cụm hoa đơn mọc ở kẽ lá, gồm 1 đến 5 hoa nhỏ. Quả dẹt rộng 3 – 5mm, có sống hơi rõ.

Thông tin thêm

1. Phân bố, thu hái và chế biến

Mọc hoang tại khắp nơi ở Việt Nam và các nước vùng nhiệt đới như Lào, Campuchia, Indonesia, Ấn Độ, …

Toàn cây khi tươi có vị đắng, hăng hơi khó chịu; khi khô thì chỉ còn mùi cỏ khô. Thu hái quanh năm. Dùng tươi hay sao vàng.

2. Thành phần hoá học (sưu tầm)

Rau má – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

Rau má được nhiều người nghiên cứu, nhưng kết quả chưa thống nhất.

– Theo Basu và Lamsal (1947), trong rau má có một alkaloid gọi là hydrocotylin C₂₂H₃₃O₈N (??), có độ chảy 210 – 212^oC. Alkaloid này cho các muối oxalat với độ chảy 295^oC, muối picrat với độ chảy 110 – 112^o, muối chloroplatinate với độ chảy 134 – 136^oC.

– Theo Bửu Hội, Rakoto Ratsimamanga và Boiteau, trong cây rau má thu hái ở đảo Mangat (??) có chứa một glucoside gọi là asiaticoside với công thức C₄₈H₇₈O₁₉. Thuỷ phân asiaticoside sẽ cho axit asiatic và glucose. Chất glucoside này có tinh thể, tan trong rượu; độ chảy 230 – 233^oC, có thể cho một dẫn xuất tan trong nước gọi là oxyasiaticoside có tác dụng điều trị được bệnh lao.

– Một số tác giả khác (Lythgoe và Trippet) nghiên cứu rau má mọc ở Sri Lanka (1949) đã lấy ra được một glucoside khác đặt tên là centelloside (Việt hóa: xentelozit) có tính chất gần như asiaticoside.

– Hiện nay, một số tác giả cho rằng hoạt chất của rau má là những saponin (axit asiatic, axit brahmic) có cấu trúc triterpene, có tác dụng tới mô liên kết, giúp cho các mô tái tạo nhanh chóng, do đó làm cho vết thương mau lành và lên da non.

Công dụng và liều dùng rau má

Rau má hiện nay còn là một vị thuốc dùng trong phạm vi nhân dân, đồng thời còn là loại rau người ăn được. Trong ca dao ta có câu:

“Đói ăn rau mưng, rau má,

Dừng ăn vất vả hư thân”.

Nhân dân coi vị rau má là một vị thuốc mát, vị ngọt, hơi đắng, tính bình, không độc, có tính chất giải nhiệt, giải độc, thông tiểu, dùng chữa thổ huyết, tả lỵ, khí hư, bạch đới, lợi sữa.

Ngày dùng 30 đến 40g tươi, vò nát vắt lấy nước uống hoặc sắc uống. Thuốc rau má không độc, phụ nữ có thai vẫn dùng được.

Tại một số nước, người ta chú ý nghiên cứu rau má để tìm tác dụng chữa bệnh hủi và bệnh lao.

Theo tập san Société des amis du parc botanique de Tananarive, 1941 và 1942 tại Mangat, người ta dùng rau má chữa hủi có kết quả tốt hơn chế phẩm của đại phong tử. Năm 1949, Lythgoe và Trippet đã nghiên cứu tác dụng chữa hủi của centelloside. Ngoài ra, chất chế từ asiaticoside có tác dụng chống vi trùng lao.

Ở một số nước, người ta chế rau má dưới dạng:

• Viên nén chứa 0,01g rau má để chữa các chứng dãn tĩnh mạch, chứng nặng chân do máu ở các tĩnh mạch chân chậm trở về tim. Ngày uống 3 – 6 viên vào bữa ăn.
• Thuốc tiêm 1ml chứa 0,02g cao rau má. Cách 1 ngày tiêm bắp 1 ống phối hợp bởi thuốc mỡ (1% cao rau má) hoặc thuốc bột chứa 2% cao rau má để chữa các vết bỏng, vết thương do chấn thương hoặc vết phẫu thuật, các tổn thương ở da và niêm mạc (tai, mũi, họng) hoặc sản phụ.

Các đơn thuốc có rau má:

Chữa đau bụng, đi ỉa lỏng, đi lỵ: Rau má (cả dây, cả lá) rửa sạch, thêm ít muối, nhai sống. Ngày ăn chừng 30 – 40g (kinh nghiệm nhân dân nhiều nơi). Có thể luộc rau má mà ăn như ăn rau.

Chữa phụ nữ kinh nguyệt đau bụng, đau lưng: Rau má hái lúc ra hoa, phơi khô, tán nhỏ. Ngày uống một lần, vào lúc buổi sáng, mỗi lần hai thìa cà phê gạt ngang.

Chữa rôm sảy, mẩn ngứa: Hàng ngày ăn rau má trộn dầu dấm. Hoặc rau má hái về, giã nát, vắt lấy nước, thêm đường vào mà uống hằng ngày.

Địa chỉ bán cây giống rau má tại Hà Nội uy tín ?

Địa chỉ: Ngách 68/45, ngõ 68, đường Nguyễn Văn Linh, phường Long Biên, thành phố Hà Nội.

• Quý khách xin vui lòng liên hệ với Cây cảnh Hải Đăng để được các chuyên viên của chúng tôi tư vấn lựa chọn sản phẩm cây rau má phù hợp.
• Chúng tôi sẽ chụp ảnh sản phẩm cho quý khách nếu có yêu cầu.
• Chúng tôi sẽ kiểm tra kỹ hàng hóa đảm bảo chất lượng và đúng quy cách trước khi giao.
• Quý khách ở xa vui lòng tiến hành chuyển khoản trước hoặc đặt cọc trước. Nếu quý khách ở nội thành có thể áp dụng ship nhanh với chi phí 50k một lần ship.

Tài liệu tham khảo

• Rau má – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi.
• Centella asiatica – Wikipedia tiếng Anh.