Cây giống mắc nưa (mặc nưa)

Cây mắc nưa hay mặc nưa, mét (danh pháp khoa học là Diospyros mollis Griff.), là một loài thực vật có hoa trong họ Thị Ebenaceae.

Mô tả cây mắc nưa

Mặc nưa là một cây cao 10 – 20m có cành và những bộ phận khác của cây lúc đầu có lông, sau không có lông. Lá mọc so le, hình trứng dài, nguyên, mặt dưới mờ, mặt trên nhẫn, phiến lá dài 5,5 – 13cm, rộng 5,5 – 7cm, cuống có lông dài 3 – 6mm.

Hoa đơn tính, nhỏ, màu vàng nhạt, hoa đực mọc thành xim ngắn, có lông, mang ít hoa: từ 1 – 3 hoa, hoa cái mọc đơn độc ở nách lá. Quả hình cầu, đường kính 20 – 30mm, nặng khoảng 8 – 12g, mỗi quả chứa 3 – 6 hạt, vỏ lúc còn nhỏ màu xanh tươi, sau ngả vàng xanh hay vàng hồng. Một cây mắc nưa cho khoảng 100 – 500kg quả mỗi năm.

Thông tin thêm

1. Phân bố, thu hái và chế biến

Mắc nưa được trồng chủ yếu ở miền Nam nước ta, nhiều nhất vùng Tân Châu, còn thấy trồng ở Campuchia, Lào, Thái Lan, Myanmar. Từ Quảng Bình trở vào có một cây rất gần mang tên cây mun (Diospyros mun A.Chev. ex Lecomte) cùng họ cũng được khai thác như mắc nưa với cùng một công dụng.

Mắc nưa cũng như cây mun chủ yếu được trồng để lấy gỗ và lấy quả làm thuốc nhuộm màu đen. Quả có thể dùng tươi hay khô, nhưng chủ yếu là tươi.

2. Thành phần hoá học

Cây mắc nưa – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

Trong quả mắc nưa có hợp chất hydroquinone, tanin (khoảng 10% tanin catechin), hợp chất sterolic, axit hữu cơ, men invertin và men emulsin, không có men oxidase, cũng không có alkaloid và flavon.

Trong môi trường axit, Nguyễn Bá Tước đã dùng ête chiết được từ quả mắc nưa một chất hydroquinone, kết tinh hình kim trắng nhạt trong cồn 30^o, độ chảy 250 – 251^oC, không tan trong nước, tan trong các dung môi hữu cơ (trừ trong ête dầu hỏa). Dưới tia ngoại tím cho huỳnh quang màu xanh tím. Công thức thô được xác định là C₁₀H₁₂O₂. Nguyễn Bá Tước đã đề nghị gọi chất này là diospyroquinone do có những hằng số và tính chất khác với những dẫn xuất dimethyl para-naphthoquinone đã biết. Dẫn xuất acetyl của diospyron kết tinh trong cồn 80^o dưới dạng khối trắng nhạt, độ chảy 218^oC.

3. Tác dụng dược lý

Cây mắc nưa – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

Nguyễn Bá Tước đã nghiên cứu và thấy kết quả mắc nưa ít độc, và có tác dụng trừ giun đúng như kinh nghiệm nhân dân vẫn dùng.

Những thí nghiệm còn chứng minh rằng tác dụng trừ giun này do chất diospyron.

Ngoài ra mặc nưa còn có tác dụng kháng sinh nhẹ.

Công dụng và liều dùng cây mắc nưa

Mắc nưa cũng như cây mun chủ yếu cho gỗ màu đen cứng và bền dùng làm đồ mỹ nghệ và đóng các đồ gỗ quý.

Quả dùng để nhuộm đen. Trước đây nhân dân thường chỉ dùng nhuộm tơ lụa và lĩnh, nhưng từ khi có hàng nylon, mặc nưa còn dùng nhuộm cả hàng nylon, và đạt một kết quả không ngờ là hàng nylon, nhuộm mắc mưa mặc mát như hàng bông, và sợi nylon từ không cháy trở thành cháy được.

Hạt mắc nưa được sử dụng làm thuốc trừ giun. Ngày cho ăn 6 – 10 hạt.

Địa chỉ bán cây mắc nưa uy tín chất lượng ?

Địa chỉ: Ngách 68/45, ngõ 68, đường Nguyễn Văn Linh, Long Biên. Đối diện với Tổng công ty may 10, Hà Nội.