Sửa chính tả và điều chỉnh lại nội dung: 21/3/2025;
Câu kỷ tử hay câu khởi, khởi tử, địa cốt tử, tên tiếng Anh là Chinese boxthorn, Chinese matrimony-vine, Chinese teaplant, Chinese wolfberry, wolfberry, Chinese desert-thorn (danh pháp khoa học là Lycium chinense Mill.; đồng nghĩa: Lycium chinense var. chinense Mill.) là một cây thuốc quý nằm trong chi (Lycium), thuộc họ Cà Solanaceae. Loài này được L. mô tả khoa học đầu tiên năm 1753.
Một loài khác cũng được gọi với cái tên là kỷ tử, chính xác là câu kỷ Ninh Hạ, tên tiếng Anh là Chinese wolfberry, barbary matrimony vine, red medlar, matrimony vine, Duke of Argyll’s tea tree (Vương Quốc Anh) (danh pháp khoa học là Lycium barbarum L.).
Trong tiếng Anh, người ta gọi quả kỷ tử là Goji, xuất phát từ tiếng Trung 枸杞 (Gǒuqǐ).
Mô tả cây câu kỷ tử
Cây khởi tử là một loại cây nhỏ; dạng cây bụi; cao 0,5 – 1,5 m cành nhỏ, thỉnh thoảng có xuất hiện gai ngắn mọc ở kẽ lá, dài 5 cm. Lá mọc so le một số mọc vòng tại một điểm. Cuống lá ngắn 2 – 6 mm. Phiến lá hình mũi mác, đầu lá và phía cuống của lá đều hẹp, hơi nhọn, dài khoảng 2 – 6 cm; rộng 0,62 – 5 cm, mép lá nguyên. Hoa nhỏ mọc đơn độc ở kẽ lá hoặc một số hoa mọc tụ lại. Cánh hoa màu tím đỏ. Đài hoa nhẵn, hình chuông, có từ 3 – 4 thùy hình trái xoan nhọn, xẻ đến tận giữa ống. Tràng màu tím đỏ, hình phễu, chia 5 thùy hình trái xoan tù, có lông ở mép. Nhị 5, phần chỉ nhị hình chỉ đính ở đỉnh của ống tràng, và dài hơn tràng. Bầu 2 ô, vòi nhụy nhẵn dài bằng nhụy, đầu nhụy chẻ đôi. Quả mọng hình trứng dài 0,5 – 2 cm; đường kính 4 – 8 mm. Khi quả chín có màu đỏ sẫm hoặc vàng đỏ. Hạt câu kỷ tử nhiều, hình thận, dẹt; dài 2 – 2,5 mm. Mùa hoa dài từ tháng 6 – 9, mùa quả tháng 7 – 10.
Ảnh chụp câu kỷ tử (L. chinense)







Ảnh chụp câu kỷ Ninh Hạ (L. barbarum)







Thông tin thêm
1. Câu kỷ tử trồng ở đâu ? Cách thu hái và chế biến
Kỷ tử – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):
Trước đây kỷ tử chỉ là một vị thuốc nhập ngoại, gần đây ta đã bắt đầu trồng diện rộng để lấy quả làm thuốc.
Trồng bằng hạt hay giâm cành trên đất ruộng đều được. Gieo hạt vào mùa hạ, tưới nước thường xuyên để giữ độ ẩm, sau 7 – 8 ngày hạt mọc. Khoảng cách cây từ 0,6 – 1 m. Có thể cắt cành thành từng mẩu nhỏ dài khoảng 20 – 25 cm. Sau 3 năm là có thể thu hoạch. Thời kỳ thu hoạch kéo dài 20 – 30 năm nhưng thu hoạch cao nhất là vào năm thứ 10.
Quả hái trong 2 mùa hạ và thu vì thời kỳ quả chính kéo dài. Theo kinh nghiệm trồng của Trung Quốc 1 hecta câu kỷ tử tốt và sai cho khoảng 1.500 kg quả. Cây 3 năm cho khoảng 500 – 800 kg/ha.
Hái quả cần thu hái vào sáng sớm hoặc chiều mát, nếu vào giữa trưa nóng quá có thể bị kém chất. Khi mới hái về phải tải mỏng phơi chỗ râm mát cho tới khi da quả bắt đầu nhăn rồi mới đem đi phơi chỗ nắng đến thật khô. Nếu sấy phải giữ ở nhiệt độ thấp 30 – 45oC.
Cho đến nay, kỷ tử vẫn phần lớn nhập của Trung Quốc. Tại Trung Quốc người ta trồng ở nhiều tỉnh, tại những tỉnh biên giới Việt Nam như Quảng Đông, Quảng Tây, Vân Nam đều có. Ngoài ra cây còn mọc và được trồng nhiều ở Nhật Bản, Triều Tiên. Quả thường dùng sống hoặc đem đi tẩm rượu sao, đem sắc ngay hoặc sấy nhẹ (dưới 50oC) đến khô giòn, tán bột hoặc phun rượu cho quả trở nên đỏ tươi, khi dùng giã nát.
2. Thành phần hóa học (sưu tầm)
Kỷ tử – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):
Trong khởi tử có chừng 0,09 % chất betaine C5H12O2N.
Theo Từ Quốc Vân và Triệu Thủ Huấn thì trong 100 gram quả có 3,96 mg caroten; 150mg canxi; 6,7 mg P; 3,4 mg sắt; 3 mg Vitamin C; 1,7 mg axit nicotinic; 0,23 mg amon sunfat.
Còn theo một tác giả khác (Ibraghinmôv) thì trong khởi tử có lysin, cholin, betain 2,2 % chất béo và 4,6 % chất protein, axit xyanhydric và có thể có atropin.
Báo cáo tổng hợp “Goji (Lycium barbarum và L. chinense): Phytochemistry, pharmacology and safety in the perspective of traditional uses and recent popularity” của Olivier Potterat; Planta Medica. 2010;76(1):7-19:
Hóa thực vật có trong quả, rễ và các bộ phận khác của cây đã được nghiên cứu khá chi tiết.
Các hợp chất chính trong quả (23% khối lượng khô) là các polysaccharide và proteoglycan. Các sắc tố carotenoid là nhóm chất chuyển hóa chính thứ hai, hàm lượng của chúng tăng lên trong quá trình chín của quả. Zeaxanthin dipalmitate là thành phần chiếm ưu thế, chiếm 56% tổng số carotenoid trong quả. Ngoài ra còn có β-Cryptoxanthin palmitate, zeaxanthin monopalmitate (3), một lượng nhỏ zeaxanthin tự do và β-carotene. Về hạt, chúng chứa zeaxanthin (83%), β-cryptoxanthin (7%), β-carotene (0,9%), mutatoxanthin (1,4%), cũng như một số carotenoid nhỏ chưa được xác định rõ ràng. Quả còn chứa thêm các vitamin, đặc biệt là riboflavin, thiamin và axit ascorbic.
Nhiều loại chất chuyển hóa thứ cấp đã được phân lập từ rễ hoặc vỏ rễ, trong đó tập trung vào loài L. chinense. Đặc biệt quan tâm đến một nhóm các peptit vòng (cyclic peptide), lyciumin A – D.
Từ lá của L. chinense, phân lập được một loạt các peneglycoside dạng vòng là lyciumosides I – IX. Hai steroid thuộc nhóm withanolide, withanolide A và B đã được tinh chiết vào những năm 1970. Sau cùng là β-sitosterol và glucoside.
… (xem chi tiết ở báo cáo gốc)

Tham khảo thêm Câu kỷ tử tuyệt vời ra sao cho sức khỏe ?
Câu kỷ tử có tác dụng gì ?
1. Tác dụng
+ Bổ ích tinh huyết, cường thịnh âm đạo (Bản Thảo Kinh Tập Chú).
+ Bổ ích tinh bất túc, minh mục, an thần (Dược Tính Bản Thảo).
+ Trừ phong, bổ ích gân cốt, khử hư lao (Thực Liệu Bản Thảo).
+ Tư thận, nhuận phế (Bản Thảo Cương Mục).
+ Chuyên bổ thận, nhuận phế, sinh tân, ích khí, là thuốc chủ yếu bổ can thận chân âm bất túc, là thuốc tốt để ích tinh, minh mục, … (Bản Thảo Kinh Sơ).
+ Kỷ tử có tác dụng tư bổ can thận, sinh tinh huyết, minh mục, nhuận phế (Trung Dược Học).
+ Tư dưỡng Can Thận (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).
2. Chủ trị
+ Trị xây xẩm, chóng mặt do huyết hư, thắt lưng đau, di tinh, tiểu đường (Trung Dược Học).
+ Trị các chứng can thận âm hư, âm huyết hư tổn, chứng tiêu khát, hư lao, khái thấu (Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
Liều dùng: 8 – 20 gram.
Địa chỉ bán câu kỷ tử tại Hà Nội uy tín ?
Địa chỉ: Ngách 68/45, ngõ 68, đường Nguyễn Văn Linh, Long Biên. Đối diện với Tổng công ty may 10, Hà Nội.
- Quý khách xin vui lòng liên hệ với Nhà vườn Hải Đăng để được các chuyên viên của chúng tôi tư vấn lựa chọn sản phẩm cây câu kỳ tử phù hợp.
- Chúng tôi sẽ chụp ảnh sản phẩm cho quý khách nếu có yêu cầu.
- Chúng tôi sẽ kiểm tra kỹ hàng hóa đảm bảo chất lượng và đúng quy cách trước khi giao.
- Quý khách ở xa vui lòng tiến hành chuyển khoản trước. Nếu quý khách ở nội thành có thể áp dụng ship nhanh với chi phí 40k một lần ship.
Video về câu kỷ tử
Tài liệu tham khảo
- Kỷ tử – “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam”
- Wkipedia Tiếng Việt
- Wkipedia Tiếng Anh
- Câu kỷ tử – thaythuoccuaban.com
Tìm kiếm liên quan
- Tác hại của câu kỷ tử
- Lưu ý khi dùng kỷ tử
- Ai không nên dùng kỷ tử
- Cách dùng kỷ tử
- Giá kỷ tử đỏ
- Kỷ tử có vị gì
- Câu kỷ tử có tác dụng gì
- Câu kỷ tử kỷ gì
Sản phẩm liên quan: Cây kim vàng
