Bạc hà mèo gây “phê” cho mèo

Cây bạc hà mèo uy tín chuẩn giống đang được ưa chuộng nhất hiện nay. Vậy thì cỏ bạc hà mèo là gì ?. Cùng tìm hiểu ngay qua bài viết dưới đây.

Bạc hà mèo hay cỏ mèo, tên tiếng anh catnip, catswort, catwort, và catmint ( Danh pháp khoa học Nepeta cataria L., đồng nghĩa Cataria vulgaris Gaterau; Calamintha albiflora Vaniot; Glechoma cataria (L.) Kuntze; Nepeta bodinieri Vaniot ) là một loài thực vật có hoa trong họ Hoa môi Lamiaceae. Loài này được L. mô tả khoa học đầu tiên năm 1753. Cây có nguồn gốc ở miền nam và miền đông châu Âu, Trung Đông, Trung Á và một phần của Trung Quốc. Ngoài ra còn thấy ở Bắc Âu, New Zealand và Bắc Mỹ. Dưới đây là hình ảnh cây bạc hà mèo cho bạn đọc tham khảo.

Được biết chi Nepeta là một chi thực vật có hoa trong họ Hoa môi ( Lamiaceae ) gồm khoảng 250 loài. Tên chi “Nepeta” được báo cáo có liên quan đến Nepi ( hay Nepet hoặc Nepete trong quá khứ ), một thành phố Etruscan cổ đại, nay là một thị trấn thuộc tỉnh Viterbo, Lazio, trung tâm của nước Ý, cách thành phố cổ Viterbo khoảng 30km về phía Đông Nam, bị người La Mã chinh phục sau khi Veii sụp đổ ( năm 396 trước Công nguyên ), nơi mà catnip đã từng được trồng. Chi này có nguồn gốc từ Châu Âu, Châu Á và Châu Phi, và cũng đã thấy có ở Bắc Mỹ. Một số thành viên của nhóm này được gọi là catnip hoặc catmint vì tác dụng của chúng đối với mèo nhà bởi chất Nepetalactone có trong một số loài Nepeta liên kết với các thụ thể khứu giác của mèo, điển hình là tác dụng gây hưng phấn tạm thời.

Đặc điểm thực vật

Bạc hà mèo là một loại cây thân thảo lâu năm phân nhánh có thể cao hơn một mét (thường là 50 – 100 cm, hoặc 20 – 39 in). Thân cây màu xanh nhạt có lông mịn và có tiết diện vuông ( đặc điểm chính của họ Hoa môi ). Lá đơn mọc đối, màu xanh xám và có lông ở phía dưới, mép răng cưa hình tam giác đến hình elip. Tràng hoa hình ống, 2 môi và thường có màu trắng ( đôi khi nó có màu xanh tím nhạt ). Hoa lưỡng tính, có màu trắng tím nhạt hoặc hồng và tập hợp thành gai như hoa oải hương, nở từ cuối mùa xuân đến mùa thu. Cây này không có mùi thơm đặc biệt, tuy nhiên, tán lá có mùi hăng. Quả bế màu nâu với bề mặt nhẵn, được bao bọc trong đài hoa tồn tại.

Ảnh hưởng của catnip đối với mèo

Trong cỏ mèo có chứa Nepetalactone. Được biết đây là một hợp chất hữu cơ được phân lập lần đầu tiên từ loài Nepeta cataria, hoạt động như một chất có khả năng gây ra trạng thái “thăng hoa” cho mèo cưng. Nepetalactone là một bicyclic monoterpenoid, một hợp chất mười carbon bao gồm hai đơn vị isoprene: một Cyclopentane và một lacton ( vòng δ-valerolactone biến tính ). Cấu trúc và tác dụng của hợp chất này tương tự như của valepotriates ( Một nhóm các hợp chất hữu cơ được tìm thấy ở Valeriana và catnip, được cho là có đặc tính an thần ). Một số đồng phân của nepetactone cũng được biết đến. Nepetactone được báo cáo lần đầu tiên vào năm 1941 sau khi được phân lập bằng cách chưng cất hơi nước của catnip. 

4aα, 7α, 7aα-Nepetalactone được biết là đồng phân hoạt động trong Nepeta cataria và có ảnh hưởng đối với hành vi mèo. Thống kê cho thấy có khoảng 67 – 80% còn mèo là bị ảnh hưởng. Sự mẫn cảm này liên quan mật thiết đến gen.

Mèo ở trong nước và nhiều mèo hoang ( bao gồm cả báo, báo sư tử, linh miêu và mèo rừng Châu phi ) là có phản ứng với Nepetalactone trong catnip. Tuy nhiên, không phải tất cả mèo đều phản ứng với catnip; 10 – 30% mèo nhà trong tổng số có thể không đáp ứng với chất này. Ví dụ như mèo con 6 – 8 tuần tuổi không phát triển khả năng phản ứng với catnip cho đến khi chúng được khoảng 3 – 6 tháng tuổi.

Ở những con mèo nhạy cảm với Nepetalactone, thì việc phản ứng với catnip thực sự rất đáng kinh ngạc. Mèo có thể vuốt ve, cọ sát, lăn tròn, đá hoặc tát vào catnip. Một số con thậm chí còn lao vào, kêu gào, gầm gừ ( thể hiện sự thích thú ), chảy nước dãi, và có thể đi loạng choạng trong vài phút. Và rồi đột nhiên chúng lại mất hứng thú và bỏ đi chỗ khác. Một vài giờ sau mèo lại quay trở lại và tiếp tục “phê” với cỏ mèo. Phản ứng tâm sinh dục này kéo dài trong 5 – 15 phút và không thể lặp lại trong một giờ hoặc hơn một giờ sau lần đầu tiên ngửi catnip. Nhưng qua đến ngày hôm sau, mèo vẫn có thể điên dại vì catnip y như lần đầu chúng ngửi thấy.

Mèo phát hiện Nepetalactone thông qua biểu mô khứu giác ( một mô biểu mô chuyên biệt bên trong khoang mũi chuyên chịu xử lý mùi ) của chúng, chứ không phải thông qua cơ quan Jacobson ( còn gọi là cơ quan vomeronasal hay cơ quan lá mía – mũi ). Tại biểu mô khứu giác, Nepetalactone liên kết với một hoặc nhiều thụ thể khứu giác.

Một phân tích phả hệ năm 1962 trên 26 con mèo ở một khu nuôi dưỡng tại Thái lan cho thấy rằng phản ứng catnip là do gen trội Mendel gây ra, nhưng một phân tích phả hệ năm vào năm 2011 trên 210 con mèo ở hai khu nuôi ( có tính đến phương sai bằng cách kiểm tra lặp đi lặp lại ) cho thấy không có bằng chứng cho di truyền kiểu Mendel nhưng đã chứng minh được mức di truyền (theo) nghĩa hẹp h² = 0,51 – 0,89 về hành vi phản ứng với catnip, đòi hỏi phải có một mô hình hồi quy ngưỡng đa gen.

Khi ăn cỏ mèo tươi còn có thể giúp mèo cưng loại bỏ búi lông rối trong bụng. Khi chúng tự làm sạch cơ thể bằng cách liếm láp, lông rụng sẽ theo miệng chúng đi vào dạ dày. Khi lông tích tụ ở dạ dày và ruột sẽ làm giảm thể tích dạ dày, tắc ruột… rất có hại. Cỏ mèo sẽ giúp chúng đẩy những phần lông rụng được tích tụ lâu ngày trong bụng mèo ra. Ngoài ra, bác sĩ thú y đã chỉ ra rằng cỏ mèo còn giúp mèo cưng giảm bớt tình trạng hôi miệng. Bổ sung chất xơ giúp lông và da luôn khỏe mạnh. Tăng cường sự kích thích giúp mèo ăn ngon và hạnh phúc hơn.

Các cách sử dụng bạc hà mèo để trị mèo

1. Đập dập – vò nát để bôi vào đồ chơi

Có rất nhiều các món đồ chơi giúp mèo thư giãn như: bàn cào móng, quả bóng, cuộn len. Tuy nhiên đâu phải lúc nào mèo ta cũng sẵn sàng mó màng đến đâu.

Lập tức đập dập lá cỏ bạc hà rồi chà xát, bôi vào các món đồ chơi trên, phần lớn mèo có phản ứng với catnip đều dễ dàng “bồ kết” món đồ chơi này ngay sau đó. Bằng cách này bạn cũng có thể giúp mèo yêu thích bàn cào móng hơn, và không bao giờ quan tâm đến việc cào phá ghế sofa, chăn đệm hay rèm cửa nữa.

2. Dùng cỏ bạc hà với vật dụng mới cho mèo

Khi bạn quá yêu bé mèo và thỉnh thoảng quyết định mua quần áo, đồ chơi hay vật dụng mới cho cậu ta. Nhưng đổi lại bé mèo lại hoàn toàn thờ ơ với tình cảm của bạn và không thèm để tâm tới món đồ mới. Vậy cũng như cách trên, trước khi bỏ xó vật dụng mới mua, ta thử bôi catnip đã vò nát lên món đồ mới và để mèo tự tiếp xúc với nó.

3. Vò nát hay giã nhỏ catnip cho mèo ngửi

Với cách này, bạn có thể tiến hành vò nát hoặc giã nhỏ chỗ catnip sắp sử dụng, bằng cách này tinh dầu từ các mô lá tiết ra nhiều hơn và khiến mèo không thể cưỡng lại.

4. Trộn cỏ bạc hà với thức ăn

Cách làm này được chỉ định với những chú mèo mẫn cảm khi ngửi cỏ bạc hà. Thêm nữa đối với những chú mèo “kị” ăn, ăn kém hoặc mèo mới bị bệnh, khỏi bệnh, thì một chút catnip tươi xắt nhỏ được bỏ thêm vào trong thức ăn để lôi kéo, kích thích chúng ăn ngon miệng.

5. Làm đồ chơi catnip cho mèo

Sử dụng một chiếc bít tất cũ ( nhớ là phải chú ý giặt sạch và phơi khô để không còn mùi hôi cũng như mùi xà phòng nhé ).

Bạn đổ 10-20 gram catnip khô, catnip khô xắt nhỏ ( được mua ở các siêu thị cho chó mèo ) vào trong bít tất, buộc lại và mang treo trên cao nơi mèo ngủ, hoặc để làm gối ôm cho mèo.

Nên thay catnip sau mỗi 2 tuần để đảm bảo hương catnip không bị bay hơi và có tác dụng tốt với mèo

6. Dùng cỏ bạc hà giúp mèo cũ làm quen với mèo mới

Mèo cũ luôn lo lắng, e sợ khi chủ mang về nhà một chú mèo mới dù là lớn hay bé. Bởi vậy sau từ 2 – 3 hôm đầu theo dõi và để chúng làm quen với nhau. Mèo cũ không cắn nhau với mèo mới thì bạn nhốt mấy đứa vào cùng một chuồng rộng ( hoặc một căn phòng ), tiến hành đóng cửa lại  và rắc 10 – 20 gram cỏ bạc hà khô xuống nền nhà / chuồng để chúng có thời gian làm quen với nhau. Cách khác tiện hơn, bạn nhồi cỏ bạc hà vào đệm nằm của từng con, sau nửa ngày đến một ngày thì đổi gối mấy đứa cho nhau. Cỏ bạc hà có thể giúp mèo dễ chấp nhận sự tồn tại của kẻ mới đến hơn. 

7. Giúp mèo thư giãn khi phải chuyển đến nơi ở mới

Rắc catnip khô xung quanh nơi ở mới của mèo, quanh góc mèo nằm, cho ăn catnip là những cách giúp mèo bớt căng thẳng, lo lắng khi phải chuyển đến một nơi xa lạ. Nhất là khi bạn cần mang mèo đi chơi, khi ta chuyển nơi ở mới, đây là những trường hợp có thể tận dụng tốt ưu điểm này của catnip.

Bạc hà mèo có tác dụng gì ?

Ít ai biết được rằng, ngoài tác dụng gây “phê” cho mèo ra thì giống còn có tác dụng xua đuổi một số loài côn trùng nhất định, bao gồm rệp và bọ xít. 

Một số kiến thức khác, cây bạc hà mèo có thể dùng để chữa chứng đau nửa đầu, chứng bồn chồn, khó ngủ, cảm lạnh, đau bụng kinh, các vấn đề tiêu hóa, hen suyễn và cảm cúm. Thoa thuốc bạc hà mèo sẽ giúp chữa bệnh viêm khớp và bệnh trĩ.

Liều dùng như sau: Bạn có thể đun 10 muỗng cà phê lá phơi khô với 1 lít nước sôi trong vòng 10 phút, dùng 3 lần/tuần. Hoặc dùng 1 – 5 ml rượu thuốc ba lần/ngày.