Cây giống gối hạc

Sửa chính tả và điều chỉnh lại nội dung: 22/3/2025;

Cây gối hạc hay kim lê, bí đại, gối hạc tía, phi tử, mũn, mạy chia (Thổ), đơn gối hạc, củ đen, củ rối ấn, … tên tiếng Anh là red leea (danh pháp khoa học là Leea rubra Blume.) là loài thực vật có hoa thuộc họ Nho Vitaceae. Dược liệu này thường được dùng trong điều trị đau nhức xương khớp, phong tê thấp, rong kinh. Ngoài ra, nhờ vị đắng ngọt và tính mát, gối hạc còn có tác dụng thông huyết, tiêu sưng, kháng viêm và sát khuẩn.

Mô tả cây gối hạc

Cây gỗ nhỏ, thường mọc thành bụi dày, thẳng đứng có chiều cao từ 1 – 1,5m, phân nhiều cành. Thân cây có hình zic zắc, tiết diện tròn, tồn tại với 6 – 7 cạnh lồi. Thân non chứa dịch nhầy, có màu xanh lục, xuất hiện nhiều chấm với màu tía. Gốc lóng phù to, có màu tía và có lông mịn màu trắng nhưng không nhiều. Khi già thân có màu xám đen, sần sùi. Lá cây thường mọc cách nhau, có chất nha, kép lông chim 2 – 3 lần. Lá chét 3 – 7. Phiến lá hình bầu dục thuôn, có gốc nhọn hoặc tròn, đầu có đuôi nhọn. Lá rộng từ 4 – 6cm, dài từ 9 – 12cm. Mặt trên của lá có màu xanh lục sậm, mặt dưới của lá xuất hiện với màu nhạt hơn. Gân lá có lông ngắn, mép lá có răng cưa nhọn. Lá kèm là hai phiến mỏng, có chiều dài từ 10 – 30mm, chiều rộng 3 – 5mm. Chúng dính vào hai bên đáy của cuống lá. Cụm hoa ngù, mọc đối diện với lá ở phía ngọn cành, có cuống màu đỏ hoặc không có cuống. Cuống dài 1,5 – 2,5cm, có rãnh dọc trên bề mặt và có nhiều lông mịn. Quả có đường kính từ 6 – 7mm, hạt 4 – 6 và có chiều dài 4mm. Quả khi chín sẽ có màu đen. Mùa hoa quả vào tháng 5 – 10.

Thông tin thêm

1. Phân bố, thu hái và chế biến

Cây gối hạc phân bố nhiều tại Campuchia, Malaysia, Indonesia, Ấn Độ và một số tỉnh thành ở Việt Nam: Hà Tiên, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, Vĩnh Phúc, Hòa Bình, Thái Nguyên. Cây mọc hoang dại ở những vùng đồi núi. Thường người ta đào lấy rễ vào mùa thu đông. Đào rễ về rửa sạch, thái mỏng phơi hay sấy khô.

2. Thành phần hóa học (sưu tầm)

Luận án tiến sĩ dược học “Nghiên cứu thành phần hóa học và tác dụng sinh học của cây gối hạc (Leea rubra Blume ex Speng., họ Leeaceae)” của Nguyễn Thị Phương. Chuyên ngành: Dược học cổ truyền. Mã số: 62 72 04 06:

Đã phân lập và xác định cấu trúc hóa học của 21 hợp chất (1 – 21) từ cây gối hạc.

+ Các hợp chất được phân lập từ lá bao gồm: kaempferol (1), quercetin (2), myricitrin (3), europetin-3-O–α-L-rhamnopyranosid (4), rhamnetin-3-O–α-L-rhamnopyranosid (5), juglanin (6), artabotrysid B (7), acid gallic (8), acid protocatechuic (9), acid p-hydroxybenzoic (10), arctiin (11), β-sitosterol (12), daucosterol (13), acid ursolic (14), acid oleanolic (15), acid maslinic (16), β-amyrin (17), huzhangosid D (19).

+ Các hợp chất có trong rễ bao gồm acid gallic (8), β-sitosterol (12), daucosterol (13).

+ Các hợp chất có trong thân bao gồm acid gallic (8), acid protocatechuic (9), β-sitosterol (12), daucosterol (13), lup-20(29)-en-3β,6α-diol (18), stigmast-4-en-3,6-dion (20), goniothalamin (21).

– 10 hợp chất lần đầu tiên phân lập được từ chi Leea gồm các chất số 4, 5, 6, 7, 11, 16, 18, 19, 20 và 21. Có 18 chất lần đầu được phân lập từ loài Leea rubra bao gồm: 1, 2, 4, 5, 6, 7, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21.

Kết quả nghiên cứu về hóa học làm cơ sở xây dựng các phương pháp định tính dấu vân tay, định lượng các hoạt chất trong dược liệu Gối hạc góp phần nhận dạng và kiểm soát chất lượng dược liệu.

Đã xây dựng phương pháp định lượng acid gallic trong thân và rễ và định lượng đồng thời 2 chất acid gallic và europetin-3-O–α-L-rhamnopyranosid trong lá Gối hạc. Xác định được hàm lượng acid gallic (8) trong rễ, thân và lá Gối hạc lần lượt là 0,236%, 0,116% và 0,142%. Hàm lượng europetin-3-O–α-L-rhamnopyranosid (4) trong lá Gối hạc đạt 0,097%. Kết quả này cung cấp cơ sở khoa học cho việc nghiên cứu xây dựng tiêu chuẩn dược liệu Gối hạc.

Công dụng, liều dùng và cách dùng

Theo y học cổ truyền, dược liệu mang trong mình tính mát, vị đắng ngọt có tác dụng kháng viêm, sát khuẩn, thông huyết và giúp tiêu sưng.

+ Tính vị: Tính mát, vị ngọt đắng.

+ Qui kinh: Qui vào ba kinh phế, tỳ và vị.

Liều dùng:

Dùng 10 – 16 gram/ngày.

Cách dùng:

• Dùng trong: Sấy khô, phơi khô hoặc dùng tươi sắc lấy thuốc uống, nấu thành cao, ngâm rượu hoặc tán thành bột.
• Dùng ngoài: Ngâm dược liệu với rượu để đắp ngoài.

Bài thuốc có gối hạc

Những bài thuốc chữa bệnh từ cây gối hạc:

Bài thuốc từ cây Gối hạc điều trị thấp khớp cấp tính: Dùng 16 gram rễ dược liệu, 16 gram ké đầu ngựa, 10 gram dây kim ngân, 8 gram lá thông, 12 gram lá cây đơn đỏ, 12 gram lá cây đơn tướng quân, 12 gram lá bạc thau đã sao vàng. Nếu hàn nhiều thì thêm 16 gram thổ phục linh, 16 gram tỳ giải. Nếu tính phong nhiều thì thêm 12 gram kinh giới, 16 gram vòi voi. Rửa sạch tất cả dược liệu với nước muối và cho vào nồi cùng với 600ml. Thực hiện sắc thuốc trong 30 phút với lửa nhỏ hoặc cho đến khi lượng nước trong nồi chỉ còn lại 200ml. Để nguội bớt và sử dụng trong ngày. Chia đều thuốc thành 3 lần uống và uống trước mỗi bữa ăn.

Bài thuốc từ cây Gối hạc điều trị thấp khớp mạn tính (bài thuốc 1): Dùng 12 gram rễ dược liệu, 12 gram rễ bươm bướm, 12 gram găng bầu, 12 gram nam đằng đã sao vàng, 12 gram tầm gửi câu ruối, 8 gram rễ tơ mành, 8 gram rễ rung rúc, 16 gram tử thiên tuế. Trong trường hợp kém ăn thì thêm 20 gram ý dị. Trong trường hợp huyết kém thì thêm 16 gram vương tôn, 16 gram rễ gấm. Rửa sạch tất cả dược liệu với nước muối. Cho dược liệu vào nồi cùng với 600ml. Thực hiện sắc thuốc với lửa nhỏ cho đến khi lượng nước trong nồi chỉ còn lại 200ml. Để nguội bớt và sử dụng trong ngày. Chia đều thuốc thành 2 – 3 lần uống và uống trước mỗi bữa ăn.

Bài thuốc từ cây Gối hạc điều trị thấp khớp mạn tính (bài thuốc 2): Dùng 40 – 50 gram rễ dược liệu rửa sạch với nước muối. Cho dược liệu vào nồi và thực hiện sắc thuốc cùng với 800ml nước lọc. Đến khi lượng nước trong nồi chỉ còn lại một nửa thì tắt bếp. Chắt lấy phần nước thuốc và uống ngay khi còn ấm. Dùng 1 lần/ngày. Hoặc dùng 30 gram rễ dược liệu, 15 gram tỳ giải, 15 gram rễ gấc, 15 gram cỏ xước hoặc 15 gram ngưu tất. Rửa sạch dược liệu và sắc với 1 lít nước. Chắt lấy nước thuốc và chia thành 3 lần uống trong ngày. Uống 1 thang/ngày.

Bài thuốc từ cây Gối hạc điều trị đau bụng, rong kinh ở phụ nữ, kích thích ăn uống và giảm đau cho phụ nữ vừa sinh đẻ: Dùng 12 – 15 gram rễ dược liệu rửa sạch với nước muối, phơi khô. Tán dược liệu thành bột để sử dụng hoặc cho dược liệu vào nồi sắc cùng với 400ml nước lọc. Uống ngay khi còn ấm. Hoặc cho dược liệu sạch vào bình thủy tinh có nắp đậy. Rót rượu 45 – 50 độ đến khi ngập phần dược liệu. Đậy kín nắp và ngâm dược liệu trong 7 ngày. Khi dùng lấy 15ml rượu thuốc để uống. Uống 2 lần/ngày cho đến khi bệnh tình thuyên giảm.

Bài thuốc từ cây Gối hạc điều trị phong thấp sưng đầu gối, đau bắp chuối, sưng tấy: Dùng 40 – 50 gram rễ dược liệu rửa sạch với nước muối. Cho dược liệu vào nồi cùng với 800ml nước lọc. Thực hiện sắc thuốc cho đến khi lượng nước trong nồi chỉ còn lại một nửa. Để nguội bớt và uống trong ngày.

Kiêng kỵ: Phụ nữ có thai, người già thận yếu không nên dùng cây gối hạc.

Vậy mua cây gối hạc ở đâu uy tín?

Địa chỉ: Ngách 68/45, ngõ 68, đường Nguyễn Văn Linh, phường Long Biên, thành phố Hà Nội.

• Quý khách xin vui lòng liên hệ với Cây cảnh Hải Đăng để được các chuyên viên của chúng tôi tư vấn lựa chọn sản phẩm cây gối hạc phù hợp.
• Chúng tôi sẽ chụp ảnh sản phẩm cho quý khách nếu có yêu cầu.
• Chúng tôi sẽ kiểm tra kỹ hàng hóa đảm bảo chất lượng và đúng quy cách trước khi giao.
• Quý khách ở xa vui lòng tiến hành chuyển khoản trước. Nếu quý khách ở nội thành có thể áp dụng ship nhanh với chi phí 30k một lần ship.