Cây giống dây cóc (dây ký ninh, dây thần thông)

Sửa chính tả và điều chỉnh lại nội dung: 27/3/2025;

Cây dây cóc hay thuốc sốt rét, dây thần thông, bảo cự hành, dây kí ninh (danh pháp khoa học là Tinospora crispa (L.) Hook.f. & Thomson), là một loài thực vật có hoa trong họ Tiết dê Menispermaceae.

Mô tả cây dây cóc

Dây ký ninh là một loại dây leo, thân rất xù xì, màu nâu nhạt, dài tới 6 – 7m hay hơn, mọc rất khoẻ. Lá mọc so le, hình tim, mép nguyên, trong hơi dày, dài 8 – 12cm, rộng 5 – 6cm, cuống gầy ngắn hơn phiến lá. Hoa tập hợp thành 1 – 2 chùm ở kẽ lá. Quả chín có màu đỏ, dài chừng 12mm, có một hạt dẹt.

Thông tin thêm

1. Phân bố, thu hái và chế biến

Dây ký ninh mọc hoang tại nhiều tỉnh miền Bắc nước ta như Hà Tây, Hoà Bình, Hà Giang, Tuyên Quang, Vĩnh Phúc, Phú Thọ. Nó còn mọc ở Lào, Campuchia, Philippines.

Việc trồng dây ký ninh rất dễ dàng, chỉ cần cắt thân thành từng mẩu dài chừng 10 – 15cm, trồng nghiêng xuống đất. Mùa mưa phát triển rất mạnh. Theo M. Brancoun, trong 24 giờ, thân cây ký ninh có thể dài tới 20 – 25cm. Mùa rét cây ngừng phát triển.

Thu hoạch quanh năm, hái về cắt thành từng đoạn ngắn chừng 0,5 – 1cm, phơi hoặc sấy khô.

Khi tươi, có chất nhựa nhầy, vị rất đắng.

2. Thành phần hoá học

Cây dây ký ninh – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

Trong thân L. Beauquesne đã lấy ra được một ít alkaloid. Một số tác giả cho rằng chất alkaloid đó là chất berberine. Nhưng theo L. Beauquesne thì đó là chất palmatine. Tỷ lệ alkaloid đó chừng 0,10% so với thân khô. Ngoài alkaloid ra L. Beauquesne còn lấy ra được một chất đắng với một tỷ lệ 0,60 – 0,80% tính trên thân cây khô. Chất đắng này đã được xác định là một glucoside không có tinh thể, khó thuỷ phân bằng axit, phần đường có thể là một methylpentose, phần không đường cho phản ứng Lieberman.

Trong rễ, nhiều tác giả đã chiết ra được chất alkaloid berberine, chất đắng columbin (chừng 2,2%) và chất picroretine.

Tìm hiểu thêm ở báo cáo khoa học “Tinospora crispa (L.) Hook. f. & Thomson: A review of it’s ethnobotanical, phytochemical, and pharmacological aspects” của Waqas Ahmad, Ibrahim Jantan, Syed N A Bukhari; Frontiers in Pharmacology; 2016;7:59.

Công dụng và liều dùng cây dây cóc

Tuy gọi là dây ký ninh, nhưng như trong phần hoá học đã giới thiệu không có chất quinin. Mặc dù, trong nhân dân nước ta cũng như một số nước khác, người ta vẫn dùng dây ký ninh để trị sốt rét, trị sốt và làm thuốc bổ giúp sự tiêu hoá như cây canhkina. Dùng dưới hình thức cao, bột, viên.

Liều dùng chữa sốt rét: Ngày uống 0,50 – 1,50g cao dưới hình thức thuốc viên.

Bột thân cây chế thành rượu thuốc hay thuốc ngậm: Bột thuốc ngày uống 2 – 3g, rượu thuốc ngày 4 – 8g.

Người ta còn cho súc vật như trâu bò, ngựa ăn bột dây ký ninh trộn với thóc hay ngô, súc vật sẽ ăn khoẻ, lông mượt, cơ thể béo tốt.

Ngoài công dụng dùng trong, dây ký ninh còn dùng đắp hoặc sắc lấy nước rửa các vết lở loét rất có hiệu quả.

Địa chỉ bán cây dây cóc uy tín chất lượng ?

Địa chỉ: Ngách 68/45, ngõ 68, đường Nguyễn Văn Linh, phường Long Biên, thành phố Hà Nội.