Cây giống hồng xiêm trưởng thành cao 1 mét

Cây hồng xiêm hay tầm lúc, sacôchê, sabôchê, tên tiếng Anh là sapodilla, sapote, chicozapote, chico, chicoo, chicle, naseberry, nispero, soapapple, bully tree, soapapple tree, sawo, marmalade plum, dilly tree (danh pháp khoa học là Manilkara zapota (L.) P.Royen) là loài thực vật có hoa thuộc họ Hồng xiêm Sapotaceae.

Mô tả cây hồng xiêm

Cây hồng xiêm (sapoche) – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

Cây to, cao. Cành và lá khi còn non được phủ lông tơ. Lá mọc so le, có cuống dài hình bầu dục, dai và tồn tại. Hoa đơn độc ở kẽ các lá trên, đều, lưỡng tính, thường mẫu 3, có khi mẫu 5. Quả mọng, hình trứng dẹt, màu nâu thẫm và bóng, rốn kéo dài màu nâu nhạt và nháp.

Cây hồng xiêm – Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam – Tập I – Đỗ Huy Bích cùng các tác giả khác (đã sửa chính tả):

Cây to, cao 10 – 15 m, phân cành nhiều. Lá mọc so le, dày và dai, hình trứng hoặc trái xoan, gốc thuôn, đầu tù hoặc hơi nhọn, mặt trên màu lục bóng, mặt dưới nhạt, gân phụ rất nhiều, xếp song song, đều đặn.

Hoa mọc đơn độc ở kẽ lá, màu vàng nhạt; đài 6 răng xếp thành hai hàng, phủ lông màu vàng; tràng 6 cánh; nhị 6, nhị lép nhiều; bầu 10 – 12 ô. Quả mọng, hình trứng, vỏ mỏng màu nâu, hạt dẹt, màu đen, nhọn ở hai đầu.

Mùa hoa: tháng 5 – 8, mùa quả: tháng 9 – 11.

Thông tin thêm

1. Phân bố, thu hái và chế biển

Cây hồng xiêm (sapoche) – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

Cây vốn nguồn gốc ở Nam Mỹ, chủ yếu ở Mexico. Hiện nay được di thực vào nhiều nước nhiệt đới. Việt Nam chủ yếu được trồng ở miền Nam, nhưng ở miền Bắc cũng có nhiều nơi trồng chủ yếu để lấy quả ăn.

Tại Mexico, người ta còn dùng chích từ vỏ cây hoặc quả xanh một chất nhựa gọi là chicle dùng chế kẹo cao su (chewing gum): Chích trên thân cây thành những hình chữ V (vết chích đừng quá sâu để khỏi tổn thương đến lớp libe) hứng lấy nhựa chảy ra (dùng bình hứng 2 lít rưỡi để ở đầu nhọn chữ V). Đun sôi nhựa và khuấy đều cho bốc bớt hơi nước. Còn đang nóng, nhựa được đổ vào chậu gỗ có bôi xà phòng để cho nhựa không dính chặt vào thành chậu. Khi nguội, dùng tay bội xà phòng cho khỏi dính, nặn thành bánh 10 – 12kg. Tuỳ theo nhựa chích từ vỏ cây hay từ quả, người ta gọi tên khác nhau: Nhựa chích từ vỏ cây, được gọi là chicle covent, nhựa chích từ quả xanh gọi là chicle balanco hay chicle vergen. Nhựa này được tiêu thụ rất nhiều ở Mỹ và Canada.

2. Thành phần hoá học

Cây hồng xiêm (sapoche) – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi (đã sửa chính tả):

Quả xanh và vỏ chứa chất gồm nhựa gọi là chicle. Chất gồm nhựa chicle này có 40% nhựa (résine), 1,7% carbohydrate, 35% nước và một số chất khác. Nhựa này gần giống chất gutta-percha.

Vỏ cây còn non chứa một chất saponin và một ít alkaloid có tinh thể gọi là sapotin. Vỏ cây già chứa tanin.

Quả hồng xiêm chín có 0,4% protid, 9% glucid, 2,3% xenlulose và 0,5% tro. Trong tro có 46,8% canxi, 21,6% photpho, ngoài ra còn có 7mg% vitamin C (Theo bảng Thành phần hoá học thức ăn Việt Nam – Nhà xuất bản y học, 1972).

Hạt chứa 23% dầu béo và axit xyanhydric.

3. Cách trồng hồng xiêm

Cây hồng xiêm – Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam – Tập I – Đỗ Huy Bích cùng các tác giả khác (đã sửa chính tả):

Trong thực tiễn sản xuất, hồng xiêm được nhân giống chủ yếu bằng phương pháp chiết cành. Nhân giống hàng hạt có độ phân ly lớn, cây con không giữ được đặc tính của cây mẹ; nhân giống bằng giâm cành hoặc ghép đều cho hiệu quả thấp vì vậy ít được dùng.

Thời vụ chiết cành tốt nhất ở miền Bắc là tháng 7 – 4 (trước khi cây ra lộc xuân và nở hoa), ở miền Nam vào đầu mùa khô. Khi chiết, chon cành không quá già, khỏe, nhiều nhựa, có đường kính 1,5 – 3 cm. Dùng dao sắc khoanh bỏ lớp vỏ thân 1 đoạn dài 3 – 5 cm, cạo sạch lớp tượng tầng đến tận gỗ, để phơi 5 – 7 ngày cho khô rồi bọc bầu đất. Đất làm bầu nên dùng đất ải trộn với phân chuồng hoạch rơm rác mục theo tỷ lệ 1:1. Sau đó, tưới ẩm và dùng polyethylene bọc kín. Cành chiết đúng kỹ thuật sẽ ra rễ sau 3 – 4 tháng với tỷ lệ 50 – 70% là tốt. Có thể dùng IBA + NAA (500 + 500 ppm) bón vào mép trên khoanh chiết trước khi bó bầu để kích thích ra rễ.

Khi cành chiết đã ra rễ (có thể nhìn thấy qua túi bầu), tiến hành hạ cánh. Không cắt liền một lúc mà cưa dần 2 – 3 lần, mỗi lần một ít. Cành chiết được tiếp tục chăm sóc trong vườn ươm (thường lợi dụng ngay tán cây mẹ) đến mùa xuân năm sau (ở miền Bắc) hoác đến đầu mùa mưa (ở miền Nam) thì đem trồng. Khi bứng trồng cần bứng cả bầu đất kèm theo, không trồng bằng rễ trần.

Đất trồng hồng xiêm cần cao ráo, thoát nước. Nếu có điều kiện, nên cày xới toàn bộ diện tích rồi đào hố sâu 50 – 60cm, rộng 50cm với khoảng cách 6 – 8 m hoac 8 – 10 m tùy theo giống và chất đất. Bón lót cho mỗi hố 20 – 30kg phân chuồng, 1 – 2kg supe lân và 0,5kg sulfat kali, rồi đặt cây giống vào chính giữa, lấp đất ngang bằng miệng hố và tưới giữ ẩm. Có thể dùng rơm, rạ, cỏ khô để phủ gốc.

Thời kỳ hồng xiêm còn nhỏ, nên trồng xen các loại rau, cây ăn quả ngắn ngày, cây dược liệu. Dùng nước phân chuồng, nước giải pha loãng hoặc đạm (1 – 2%) để tưới thúc vào trước các đợt ra lộc.

Khi cây có quả, mỗi năm cần bón cho mỗi cây 2kg urê, 1kg supe lân và 0,3kg sulfat kali vào sau thời kỳ thu hoạch quả và trước các đợt ra lộc (tháng 4 – 5 và tháng 9 – 10). Nhân dân có kinh nghiệm dùng bùn ao phủ lên gốc, phủ hết vùng tán cây, vừa cung cấp thêm dinh dưỡng, vừa bảo vệ chống gió bão cho cây.

Hồng xiêm ít cần đốn tỉa. Khi cây quá già, có thể đốn bớt cành già cỗi.

Sâu hại chính của hồng xiêm là rệp, hình thành một lớp bông trắng bám vào cuống lá, cuống hoa quả. Dùng Wofatox (0,1 – 0,2%) hoặc Bi 58 (0,1 – 0,2%) để phun.

Quả hồng xiêm chín là món ăn rất ưa thích của rơi, vì vậy cần thu hái kịp thời. Khi cuống quả nhỏ lại, lá đài (áo) vểnh lên, lớp phấn nâu xám bong ra, vỏ quả chuyển sang màu xanh vàng là đúng lúc thu hái. Quả thu xong, phân loại, ngâm nước vôi trong 30 phút, lau sạch lớp phấn trên vỏ, hong khô rồi đem râm trong chum vại, thùng phuy đậy kín. Muốn quả mau chín, có thể đốt vài nén hương đen.

Hồng xiêm có năng suất khá cao và ổn định. Ở miền Nam, năm thứ 7 có thể đạt 17 – 40 tấn/ha. Ở miền Bắc, sau 12 năm có thể đạt 40 – 45 tấn/ha trong 1 năm.

Công dụng và liều dùng hồng xiêm

Hồng xiêm hiện nay chủ yếu mới được trồng để lấy quả ăn. Những công dụng khác hầu như chưa được chú ý đặc biệt, khai thác chất nhựa dùng làm kẹo bạc hà, kẹo hồi có khi được thêm chất pepsin với tên chewing gum, hay pepsingum làm thuốc chữa ho, giúp sự tiêu hoá hoặc làm thơm miệng.

Vỏ thân hồng xiêm được nhân dân Campuchia dùng chữa ỉa chảy (do chất tanin) và sốt dưới dạng thuốc sắc: ngày uống 6 đến 12gam.

Địa chỉ bán cây hồng xiêm uy tín chất lượng ?

Địa chỉ: Ngách 68/45, ngõ 68, đường Nguyễn Văn Linh, Long Biên. Đối diện với Tổng công ty may 10, Hà Nội.