Bộ sưu tập
Hoa dâm bụt ( vùng ven biển Bắc Bộ gọi râm bụt; phương ngữ Nam bộ gọi là bông bụp, bông lồng đèn, còn có các tên gọi khác mộc cận ( 木槿 ), chu cận ( 朱槿 ), đại hồng hoa ( 大紅花 ), phù tang ( 扶桑 ), phật tang ( 佛桑 ); danh pháp khoa học Hibiscus rosa-sinensis L. ) là loài cây bụi thường xanh thuộc chi Dâm bụt ( Hibiscus ), Họ Cẩm quỳ ( Malvaceae ), có nguồn gốc Đông Á. Nó thường được trồng làm cây cảnh tại các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. [ ?? ]
Nguồn gốc tên gọi
Có một số cho rằng loài hoa này vốn có tên gốc là hoa dâng bụt ( hoa để dâng lên cho Bụt, tức Phật ), về sau do đọc trại mà thành dâm bụt. [ ?? ]
Có ý kiến khác, dâm bụt nguyên tên là râm bụt, râm: che bóng, Bụt: Phật. Râm Bụt là cái lọng che Phật ( vì hoa có hình dạng giống cái lọng ). Nhà văn Sơn Tùng có viết tác phẩm văn học với tựa đề “Hoa Râm Bụt”. [ ?? ]
Tên dâm bụt cũng có thể bắt đầu từ tác dụng của hoa dùng làm xổ và trụy thai. [ ?? ]
Mô tả
Cây bụi rậm, thường xanh hoặc cây nhỏ, mọc cao tới 2,5 – 5 m và rộng 1,5–3 m. Lá đơn, mọc đối; mặt lá bóng. Hoa 5 cánh có đường kính 10 cm, với bao phấn màu đỏ cam nhô hẳn lên. Đài hoa màu xanh lục. Hoa lớn, màu đỏ sậm nhưng ít có hương. Phần hoa gần cuống có dịch nước vị ngọt đậm. Nhiều giống cây trồng và cây lai được tạo ra, với màu hoa khác nhau từ trắng tới vàng và cam, hồng, đỏ tươi; một số giống thậm chí còn cho hoa kép. Hoa thường nở vào mùa hè và mùa thu. [ ?? ]
Phân loại học
H. rosa-sinensis được Carl Linnaeus mô tả lần đầu tiên vào năm 1753 trong Species Plantarum. Tính ngữ chỉ loài rosa-sinensis theo nghĩa đen có nghĩa là “rose of China”, mặc dù loài cây này không gần giống với hoa hồng thật, cũng không phải có nguồn gốc từ Trung Quốc. Chi Dâm bụt ( Hibiscus ) nằm trong tông Hibisceae và phân họ Malvoideae của họ Malvaceae. [ ?? ]
Sử dụng
Tại một số vùng của Ấn Độ, hoa dâm bụt được dùng để đánh giày, cũng như được dùng trong thờ phụng các nữ thần Devi trong Ấn Độ Giáo. [ ?? ]
Tại Việt Nam, lá và hoa dâm bụt được giã nhỏ trộn với muối đắp lên mụn nhọt đang mưng mủ. Ngoài ra, vỏ rễ dâm bụt dùng để chữa xích, bạch lỵ, bạch đới khí. Dâm bụt là loài cây cảnh rất thông dụng tại Việt Nam được trồng nhiều tại các khu vực ven biển do cây có biên độ sinh thái rất lớn, có khả năng chịu đựng được các điều kiện khí hậu khắc nghiệt rất cao: nắng nóng, mưa bão, đất cát, … [ ?? ]
Tại Trung Quốc, vỏ rễ cây được dùng làm thuốc điều kinh, tẩy máu. [ ?? ]
Tại Malaysia, cây được pha nước uống để thông tiểu tiện và chữa mẩn ngứa. [ ?? ]