Cây lựu giống

Lựu là loại cây bụi hoặc cây gỗ nhỏ, thường cao từ 5 – 10 mét, một số cành có gai nhọn. Cây có tuổi thọ lớn, một số cá thể ở Pháp có thể sống đến 200 năm, gấp 2 – 3 lần đời người. Lá mọc đối hoặc gần đối, thuôn dài, bóng, mép nguyên, dài khoảng 3 – 7 cm, rộng 2 cm. Hoa màu đỏ tươi, đường kính khoảng 3 cm, có từ 3 đến 7 cánh. Một số giống không cho quả mà chỉ được trồng để lấy hoa trang trí.

Vỏ quả lựu có màu đỏ tía, gồm hai lớp. Lớp vỏ ngoài (pericarp) rất chắc, giúp bảo vệ quả khỏi các tác động bên ngoài, bên trong là lớp vỏ giữa (mesocarp) xốp màu trắng (còn gọi là albedo) nơi hạt lựu bám vào. Màng của albedo được tổ chức thành các ngăn hay khoang không đều, chứa vô số hạt lựu rời rạc nằm bên trong, nhưng không bám trực tiếp vào màng. Hạt lựu được bao quanh bởi một lớp mô thịt dày, ăn được, còn gọi là áo hạt (thuật ngữ sinh học là sarcotesta) có nguồn gốc là lớp vỏ ngoài của tế bào biểu bì noãn. Số lượng hạt lựu trong mỗi quả thường dao động từ 200 đến 1.400 hạt, tùy theo giống và điều kiện sinh trưởng.

Về mặt thực vật học, quả lựu được xếp loại là một loại quả mọng, phát triển từ buồng trứng của một bông hoa duy nhất. Quả có kích thước nằm trung gian giữa quả chanh và bưởi, đường kính khoảng 5 – 12 cm đường kính. Quả gần tròn, vỏ dày màu đỏ tía.

Nước ép lựu từ quả chín có vị chua nhẹ đặc trưng, do có độ pH thấp (khoảng 4,4) và hàm lượng polyphenol cao, có thể để lại vết ố đỏ khó tẩy rửa khi chẳng may dính lên vải. Sắc đỏ tươi của nước ép lựu chủ yếu đến từ Anthocyanin và Ellagitannin.

Thông tin thêm

1. Từ nguyên

Tên gọi “pomegranate” (quả lựu trong tiếng Anh) bắt nguồn từ tiếng Latin thời trung cổ, pōmum nghĩa là quả táo và grānātum nghĩa là nhiều hạt. Ghép lại có thể hiểu là “táo hạt”, ám chỉ đặc điểm quả chứa nhiều hạt bên trong. Hoặc cũng có thể ảnh hưởng từ tiếng Pháp cổ pomme-grenade. Trong tiếng Anh cổ, quả lựu từng được gọi là apple of Granada, tức “táo vùng Granada”, nhưng cách gọi này ngày nay chỉ còn xuất hiện trên các huy hiệu hoặc biểu tượng cổ. Được biết đây là một dạng ngữ nguyên lưu truyền (folk etymology), nghĩa là tên gọi bị hiểu sai, không chính xác về mặt ngôn ngữ học. Từ granatus trong Latin bị nhầm lẫn với tên thành phố Granada ở Tây Ban Nha, dù thực tế tên Granada lại có nguồn gốc từ một từ tiếng Ả Rập không liên quan.

Từ garnet (ngọc thạch lựu) có nguồn gốc từ tiếng Pháp cổ grenat theo hiện tượng hoán vị âm tiết (metathesis), bắt nguồn sâu xa từ tiếng Latin thời trung cổ granatum, nhưng ở đây mang nghĩa khác là màu đỏ sẫm. Sự liên hệ ngữ nghĩa này có thể bắt nguồn từ pomum granatum, chỉ phần màu đỏ đặc trưng của phần thịt quả, hoặc từ “granum”, chỉ thuốc nhuộm đỏ, màu cánh kiến (cochineal).

Từ tiếng Pháp hiện đại của quả lựu là grenade, và thú vị thay, chính từ này đã được dùng để đặt tên cho lựu đạn quân sự (grenade).

Quả lựu cũng từng được gọi thân mật là wineapple hay wine-apple ở Ireland, tức là “táo rượu” – do vị chua ngọt đậm đà và màu đỏ đặc trưng của nó gợi liên tưởng đến rượu vang. Dù cách gọi này không còn phổ biến, nó vẫn được dùng ở chợ trời Moore Street, khu chợ nổi tiếng nằm ngay trung tâm thành phố Dublin.

2. Trồng trọt lựu

Lựu không chỉ được trồng để lấy quả mà còn rất được ưa chuộng trong cảnh quan nhờ có thân xoắn nghệ thuật, nhiều thân cây, và dáng cây nổi bật nên hay được trồng tại công viên, sân vườn, lối đi bộ. Cây chịu hạn tốt, phù hợp với khí hậu có mưa vào mùa đông kiểu Địa Trung Hải, vùng có mưa vào mùa hè như Việt Nam. Cây không thích hợp với nơi quá ẩm, vì dễ bị thối rễ do nấm. Lựu chịu lạnh vừa phải, có thể chịu được nhiệt độ xuống đến –12^oC.

Các loài sâu hại đến lựu có thể bao gồm một số loài bướm thuộc bộ Cánh vẩy Virachola isocrates, Iraota timoleon, Deudorix epijarbas; bọ chân lá (Leptoglossus zonatus), ruồi đục quả và kiến thường bị thu hút bởi quả chín chưa thu hoạch.

Cây lựu (P. granatum) có khả năng sinh sản hữu tính trong tự nhiên, nghĩa là qua thụ phấn và hình thành hạt. Tuy nhiên, trong thực tế trồng trọt, người ta thường sử dụng các phương pháp nhân giống vô tính để chủ động kiểm soát chất lượng cây. Các cách nhân giống vô tính phổ biến là Giâm cành gỗ cứng (từ cành già), giâm cành bánh tẻ, chiết cành hay nuôi cấy mô. Điều kiện để giâm cành ra rễ tốt là nhiệt độ ấm: khoảng 18 – 29^oC, môi trường ẩm nhẹ, không quá khô hoặc quá ướt, Hormone kích rễ có thể giúp tăng tỷ lệ thành công, nhưng không bắt buộc phải dùng. Ghép cây có thể thực hiện, nhưng ít được áp dụng do tỷ lệ thành công thấp, đĐòi hỏi kỹ thuật cao và chăm sóc kỹ càng.

3. Giống lựu

P. granatum var. nana là giống lựu lùn, một phiên bản nhỏ hơn của cây lựu thường, rất được ưa chuộng để trồng làm cây cảnh trong vườn hoặc chậu lớn, và đặc biệt phù hợp để tạo cây bonsai nghệ thuật. Có thể đây là một dạng lựu hoang dã có nguồn gốc riêng biệt, không bị lai tạo. Giống này đã được trao Giải thưởng Công trạng Làm vườn (Award of Garden Merit) bởi Hiệp hội Làm vườn Hoàng gia Anh, một chứng nhận uy tín cho cây cảnh dễ chăm và có giá trị cao.

Trong chi Punica, hiện chỉ có 2 loài là còn tồn tại là P. granatum (lựu thường), loài phổ biến nhất, được trồng rộng rãi để lấy quả và làm cảnh. Loài còn lại là P. protopunica (lựu Socotra), có nguồn gốc độc nhất ở quần đảo Socotra bao gồm 4 đảo nhỏ nằm giữa biển Ả Rập thuộc một phần lãnh thổ của Yemen. Khác biệt với lựu thường ở chỗ hoa có màu hồng thay vì đỏ. Quả nhỏ hơn, vị ít ngọt hơn.

4. Giống lựu

Hiện đã có hơn 500 giống lựu được đặt tên, nhưng nhiều giống trong số đó thực chất là cùng một loại gene, chỉ khác tên gọi theo từng vùng miền hoặc quốc gia, hiện tượng này được gọi là đồng danh thực vật (synonymy).

Các đặc điểm khác nhau giữa các giống lựu thường dựa vào:

• Kích thước quả: từ nhỏ đến rất to, tùy giống
• Màu vỏ ngoài (exocarp): từ vàng đến tím, nhưng phổ biến nhất là hồng và đỏ
• Màu lớp vỏ hạt (seed coat): từ trắng đến đỏ tươi
• Độ cứng của hạt: có giống hạt mềm dễ ăn, có giống hạt cứng
• Thời điểm chín (maturity): thời gian ra quả, mùa vụ thu hoạch
• Hàm lượng nước ép, độ chua, ngọt, và chát nhẹ (astringency)

Những yếu tố này rất quan trọng trong việc:

• Xác định giống cây
• Phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng
• Chọn mục đích sử dụng (ăn tươi, ép nước, làm cảnh…)
• Chiến lược tiếp thị và xuất khẩu

5. Giá trị dinh dưỡng và thành phần hóa học của lựu

Tỷ lệ phần trăm được ước tính theo tiêu chuẩn dinh dưỡng dành cho người lớn ở Mỹ, riêng hàm lượng kali thì dựa trên khuyến nghị của các chuyên gia từ Viện Hàn lâm Khoa học, Kỹ thuật và Y học Quốc gia (National Academies).

100 áo hạt lựu cung cấp 346 kJ (tương đương 83 kcal), 18.7g cacbohydrat và 1.67g protein. Ngoài ra nó còn có hàm lượng đáng kể vitamin C (10,2mg, ~ 11% DV), vitamin K (16,4 μg, ~ 14% DV) và vitamin B₉ dưới dạng beta-carotene (16.4 μg, ~ 10% DV) cùng một số các khoáng chất cần thiết cho cơ thể như canxi, sắt, magie, mangan, photpho, kẽm; trong đó nhiều nhất là kẽm (236mg, ~ 8% DV).

Cây móc mật mở bán tại shop – mua ngay để vận tài lộc đầy nhà

P. granatum được trồng để lấy quả, làm cây cảnh và cây bụi trong công viên và vườn. Các cây trưởng thành có thể phát triển nhiều thân vỏ xoắn tạo hình và tạo dáng đặc biệt. Lựu có khả năng chịu hạn và có thể được trồng ở những vùng khô hạn với khí hậu mưa mùa đông Địa Trung Hải hoặc ở vùng khí hậu mưa mùa hè. Ở những khu vực ẩm ướt hơn, chúng có thể dễ bị thối rễ do nấm bệnh. Chúng có thể chịu được sương giá vừa phải, khoảng -12 °C (10 °F).^[18]

Côn trùng hại lựu có thể bao gồm bướm lựu Virachola isocrates và bọ chân lá Leptoglossus zonatus, ruồi giấm và kiến bị thu hút bởi trái chín chưa thu hoạch.^[19] Cây lựu phát triển dễ dàng từ hạt, nhưng thường được nhân giống từ các hom gỗ cứng từ 25 đến 50 cm (10 đến 20 in) để tránh sự biến đổi di truyền của cây con. Chiết cành cũng là một lựa chọn để nhân giống nhưng thường không thành công.^[4]

P. granatum var. nana là một loại P. granatum lùn được trồng phổ biến làm cây cảnh trong vườn và các chậu chứa lớn hơn và được sử dụng làm cây bonsai. Nó cũng có thể là một dạng hoang dại với nguồn gốc riêng biệt. Nó đã giành được Giải thưởng Công trạng về nghề làm vườn của Hiệp hội nghề làm vườn Hoàng gia.^[20][21]

Một loài độc nhất khác trong chi Lựu là lựu Socotra (P. protopunica), nó là loài đặc hữu của quần đảo Socotra gồm bốn hòn đảo nằm ở biển Ả Rập, hòn đảo lớn nhất còn được gọi là Socotra. Lãnh thổ là một phần của Yemen. Nó khác ở chỗ có hoa màu hồng (không phải màu đỏ) và quả nhỏ hơn, ít ngọt hơn.^[22]

P. granatum có hơn 500 giống cây trồng được đặt tên nhưng rõ ràng có sự đồng nghĩa đáng kể trong đó cùng một kiểu gen được đặt tên khác nhau giữa các khu vực trên thế giới.^[11]

Một số đặc điểm giữa các kiểu gen của lựu khác nhau về nhận dạng, sở thích của người tiêu dùng, ưu tiên sử dụng và tiếp thị, trong đó quan trọng nhất là kích thước quả, màu sắc vỏ quả ngoài (từ vàng đến tím, phổ biến nhất là hồng và đỏ), màu vỏ hạt (khác nhau từ trắng đến đỏ), độ cứng của hạt, độ chín, hàm lượng nước trái cây và độ chua, vị ngọt và độ se của nó.^[11]

Trồng lựu tốt cho phong thủy mang lại sự giàu có

Cây Lựu được trồng để làm cảnh và lấy quả ăn với nhiều dinh dưỡng, vitamin, khoáng chất…tốt cho cơ thể. Riêng tại khu vực TPHCM thì người ta thường ưu tiên trồng cây lựu lùn trong chậu hay trong bồn trước cửa nhà với mong muốn gia đình sẽ gặp nhiều may mắn và có tài lộc.

Cách trồng cây lựu lùn làm bon sai mini

Với những người có sở thích trồng những cây lựu lùn ra trái xinh xinh để bày chơi trong nhà, trong văn phòng với ý nghĩa phong thủy thì chú ý nên chọn loại chậu trồng cây phù hợp. Thông thường các loại chậu được chọn sẽ không lớn hơn 1/3 tán cây. Nên cắt tỉa, tạo dáng đẹp cho cây theo sở thích của mình. Chú ý loại bỏ những cành yếu khó có khả năng ra trái (thường mọc thẳng gần gốc lá). Tưới nước cho cây tối đa 2 lần/ngày vào buổi sáng sớm và chiều mát, khoảng 1 lần/tháng bón cho cây một ít phân bón hữu cơ. Bị hạn chế về diện tích đất trồng trong chậu nên cây sẽ ra quả nhỏ, nhưng lại rất phù hợp cho việc làm cây cảnh chứ không phải trồng lấy quả ăn.

Hạt giống mướp hương – tự tay trồng cho thu hoạch quanh năm

Địa chỉ bán cây giống lựu uy tín chất lượng ?

Địa chỉ: Ngách 68/45, ngõ 68, đường Nguyễn Văn Linh, phường Long Biên, thành phố Hà Nội.