Cây giống sói rừng

Sửa chính tả và điều chỉnh lại nội dung: 26/3/2025;

Sói rừng hay sói láng, sói nhẵn, thảo san hô (cao shan hu, 草珊瑚), danh pháp khoa học là Sarcandra glabra (Thunb.) Nakai, là một loại thực vật có hoa thuộc họ Hoa sói Chloranthaceae.

Mô tả cây sói rừng

Cây sói rừng có chiều cao 1 – 2 mét, thân nhẵn, các mấu hơi phồng. Nhánh cây tròn, không có lông, với các lá mọc đối ở đốt, phiến dài hình bầu dục hay hình ngọn giáo, chiều dài 7 – 20 cm và rộng 2 – 8 cm với 5 – 7 cặp gân bên. Mép lá có răng cưa nhọn và thô, kèm với các tuyến. Cuống lá dài 5 – 8 mm. Cành chỉ mọc tại phần đốt. Bông kép, ít nhánh, nhánh ngắn với hoa nhỏ màu trắng không có cuống và có một nhị. Bầu nhụy có hình trứng và không có vòi. Cây ra quả mọng nhỏ, hình gần tròn đường kính 3 – 4 mm, khi chín có màu đỏ hay đỏ gạch. Cây ra hoa vào tháng 6 – 7 và quả chín vào tháng 8 – 9.

Thông tin thêm

1. Phân bố của sói rừng

Sói rừng là loài cây bụi thường xanh, có nguồn gốc ở vùng Đông Nam Á. Hiện nay cây phân bổ ở các quốc gia và vùng lãnh thổ như Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản, Ấn Độ, Việt Nam và Malaysia, tại Việt Nam cây có thể tìm thấy ở các khu vực Lạng Sơn, Bắc Thái, Hòa Bình, Hà Nội đến Kon Tum, Lâm Đồng, mọc hoang ở những vùng núi đất, bìa rừng và ven đồi ẩm.

Cây được trồng để lấy hoa ướp trà, có thể dùng tươi hoặc phơi khô trong râm. Việc thu hoạch diễn ra vào mùa thu. Mùa hoa sói (rộ nhất từ cuối xuân đến đầu thu) có thể hái phơi khô và bảo quản, gói kín để sử dụng cả năm. Rễ cây được thu hoạch quanh năm, và cũng có thể được dùng dưới dạng tươi hoặc phơi khô trong râm.

2. Thành phần hóa học (sưu tầm)

Báo cáo khoa học “Nghiên cứu thành phần hóa học cao chiết n-hexan của cây sói rừng (Sacandra glabra) ở Thái Nguyên” của Lành Thị Ngọc, Lê Quang Ưng; Tạp chí Khoa học Đại học Tân Trào; Vol 9; No 4; 2023; ISSN: 2354 – 1431:

Bằng các phương pháp sắc ký cột, sắc ký lớp mỏng, từ cặn chiết n-hexan, etyl axetat của cây Sói rừng (Sacandra glabra) đã phân lập được 3 hợp chất sạch. Sử dụng các phương pháp phổ cộng hưởng từ hạt nhân (NMR) đã xác định được cấu trúc hóa học của 3 hợp chất: trong đó 01 hợp chất Stigmast-5,22-dien-3-β-ol (1) và 2′,6′-dihydroxy-3′,4′-dimetoxychalcon (2) và 5-hydroxy-6,7-dimetoxyflavanon (3).

Báo cáo khoa học “The traditional uses, phytochemistry and pharmacology of Sarcandra glabra (Thunb.) Nakai, a Chinese herb with potential for development: Review” của Yuanlian Zeng cùng cộng sự; Front Pharmacol. 2021; 12:652926:

Từ những năm 1970, các thành phần hóa học của S. glabra đã thu hút sự quan tâm của các học giả trong và ngoài nước. Cho đến nay, hơn 200 hợp chất đã được phân lập và xác định từ S. glabra, bao gồm sesquiterpen, flavonoid, axit phenolic, coumarin, lignan, anthraquinone, tinh dầu, một lượng nhỏ axit amin, nguyên tố vi lượng, polysaccharide và proteoglycan. Trong số đó, flavonoid được coi là thành phần hoạt động chính trong S. glabra. Các thành phần hóa học được báo cáo được liệt kê ở dưới:

• Sesquiterpen: Chloranthalactone (A, B, E, F, G); chloranoside (A, B); sarcandralactone (A, B, C, D, E); 8β, 9α-dihydroxylindan-4(5),7(11)-dien-8α,12-olide; neolitacumone B; (-)-4β,7α-dihydromadendrane; …
• Diterpene: 15-hydroxy-12-oxolabda-8-(17),13E-dien-19-oicacid; sarcandroside A; lupeol; axit oleanolic; axit ursolic; …
• Flavonoid: Kaempferol; quercetin; rutin; hyperoside; epimedin C; isoastilbin; pinostrobin; 2′,6′-dihydroxy-4′-methoxydihydrochalcone; …
• Axit hữu cơ: Axit rosmarinic; methyl rosmarinate; axit caffeic; axit chlorogenic; axit protocatechuic; dibutyl phthalate; axit N-heptadecanoic; …
• Coumarin: Esculetin; isoscopoletin; scopletin; fraxetin; fraxidin; scopolin; eleutheroside B1; …
• Anthraquinone: Chrysophanol; emodin; citreorosein; physcion; emodin-8-O-β-d-glucopyranoside.
• Steroid: β-sitosterol; daucosterol.

Công dụng trong Đông y

Theo Đông y, cây sói rừng có vị đắng cay, tính hơi ấm, có độc; có tác dụng hoạt huyết giảm đau, khư phong trừ thấp, tiêu viêm giải độc. Trong dân gian, rễ cây được ngâm rượu, uống chữa đau tức ngực. Lá được sắc uống trị bệnh lao, hoặc giã đắp chữa rắn cắn, ngâm rượu xoa bóp chữa vết thương, mụn nhọt, phong thấp, đau nhức xương. Theo Perrot và Hurrier (1906), toàn bộ cây sói rừng cũng được dùng để chữa bệnh động kinh. Ở Trung Quốc, cây được dùng trị ung thư tuỵ, dạ dày, trực tràng, gan, cuống họng, viêm não B truyền nhiễm, lỵ trực trùng, viêm ruột thừa cấp, bệnh nhọt, ngã tổn thương, gãy xương, thấp khớp tạng khớp, đau lưng. Liều dùng 15 – 30 gram, sắc uống hoặc tán thành bột pha với rượu uống.