Cây giống ba gạc bốn lá

Độ hoàn thiện nội dung: 70%.

Ba gạc bốn lá, tên tiếng Anh là still tree, devil-pepper (danh pháp khoa học là Rauvolfia tetraphylla L.; đồng nghĩa: Rauvolfia canescens L.), là một loài thực vật có hoa thuộc họ La bố ma Apocynaceae.

Mô tả cây ba gạc bốn lá

Cây ba gạc bốn lá – Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam – Tập I – Đỗ Huy Bích cùng các tác giả khác (đã sửa chính tả):

Cây nhỏ, cao 0,4 – 0,8m, có khi đến 2m, phân cành nhiều. Lá mọc vòng 4, hai lá nhỏ và hai lá to, cuống rất ngắn. Lá to có phiến dài 5 – 8cm, rộng 2 – 3cm, lá nhỏ dài 2,5 – 5cm, rộng 1,5 – 2cm, gốc tròn, đầu nhọn. Hoa màu trắng lục hoặc trắng ngà, mọc ở kẽ lá hoặc đầu cành; đài hình chén, có lông nhỏ; tràng hình ống ngắn, phình ra ở hai đầu; nhị đính ở họng tràng. Quả đôi, dính chặt vào nhau, khi chín màu đỏ sau tím đen. Cây có nhựa mủ. Mùa hoa: tháng 6 – 8; mùa quả: tháng 9 – 11.

Thông tin thêm

1. Phân bố và sinh thái

Cây ba gạc bốn lá – Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam – Tập I – Đỗ Huy Bích cùng các tác giả khác (đã sửa chính tả):

Rauvolfia L. là một chi tương đối lớn, phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới, số ít ở cận nhiệt đới. Tổng số loài đã biết có thể đến 100, trong đó ở châu Phi và Madagascar có khoảng 10 loài, 20 loài ở châu Mỹ và số còn lại tập trung ở châu Á, châu Úc và một số đào ở Thái Bình Dương.  

Ở Việt Nam, có khoảng 13 – 14 loài thuộc chi này. Một số loài được coi là đặc hữu hẹp Việt Nam như Rauvolfia chaudocensis Pierre ex Pit.; R. micrantha Hook.f. (đồng nghĩa: R. vietnamensis Lý). 2 loài khác là đặc hữu Đông Dương R. cambodiana Pierre ex Pit.; R. indosinensis Pichon. Ngoài ra, chỉ có 3 loài là cây nhập nội R. tetraphylla L.; R. afra Sond. và R. vomitoria Wennberg.

Ba gạc bốn lá có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới châu Mỹ. Cây mọc tự nhiên trên các đồi cây bụi thấp, ở các bãi hoang ven đường di. Cây còn được trồng ở nhiều nơi thuộc Ấn Độ và Trung Quốc. Ba gạc bốn lá được nhập trồng vào Việt Nam vào khoảng 1970. Hạt giống của cây được lấy từ CuBa, trồng thử ở Liên Xô, sau đó đưa sang Việt Nam. Cây trồng ở nước ta tỏ ra thích nghi ngay với điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa, nóng và ẩm, có thể trồng được ở khắp nơi, trừ vùng núi cao lạnh như Sapa (1500m).

Ba gạc bốn lá là cây ưa sáng, ưa đất ẩm nhưng có thể chịu được hạn. Cây trồng từ hạt, ra hoa quả ngay năm đầu tiên. Các năm sau, lượng hoa quả ngày càng nhiều. Cây trồng được chăm sóc tốt, sau 3 – 4 năm, có thể cao tới 2m.

Ba gạc bốn lá đã được đưa vào sản xuất lấy nguyên liệu trong những năm 80 và gần đây không trồng nữa nên có nguy cơ bị mất giống. Cần chú ý bảo tồn.

2. Thành phần hoá học

Cây ba gạc bốn lá – Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam – Tập I – Đỗ Huy Bích cùng các tác giả khác (đã sửa chính tả):

Rễ ba gạc bốn lá chứa 0,05% reserpine và có hàm lượng rescinnamine, deserpidine cao. Ở Ấn Độ, loài ba gạc này được dùng thay thế Rauvolfia serpentina tuy hàm lượng reserpine có thấp hơn.

Ba gạc bốn lá được di thực từ nhiều nước đem trồng ở những vùng trung du và đồng bằng Bắc Bộ. Sau 12 – 14 tháng, cây có thể cho dược liệu.

3. Tác dụng dược lý

Cây ba gạc bốn lá – Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam – Tập I – Đỗ Huy Bích cùng các tác giả khác (đã sửa chính tả):

Dạng chiết thô từ ba gạc bốn lá có tác dụng hạ huyết áp và tiêu hủy adrenalin trên chó thí nghiệm. Theo các tác giả Liên Xô trước đây, các dạng chiết từ ba gạc bốn lá trên mèo gây mê có tác dụng hạ huyết áp rõ rệt và kéo dài. Dạng chiết từ vỏ thân có tác dụng hạ huyết áp mạnh hơn dạng chiết từ rễ. Ngoài ra các dạng chiết trên còn có tác dụng tiêu hủy adrenalin, ức chế thần kinh trung ương.

Ở Việt Nam, dạng cao chiết từ vỏ rễ ba gạc bốn lá di thực, trên chuột cống trắng và mèo thực nghiệm có tác dụng hạ huyết áp rõ rệt và kéo dài, ngoài ra, còn có tác dụng an thần, thu nhỏ đồng tử, làm giãn mí mắt thứ ba của mèo.

Công dụng và liều dùng ba gạc bốn lá

Cây ba gạc bốn lá – Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam – Tập I – Đỗ Huy Bích cùng các tác giả khác (đã sửa chính tả):

Ở Ấn Độ, rễ ba gạc bốn lá được dùng thay thế cho R. serpentina trong điều trị cũng như trong công nghệ chiết reserpine. Dạng cao chiết từ cây phối hợp với dầu hải ly dùng làm thuốc xoa để chữa một số bệnh ngoài da.

Ở Việt Nam, viên Raucaxin bào chế từ vỏ rễ ba gạc bốn lá, mỗi viên có 0,002g alkaloid toàn phần, có tác dụng điều trị bệnh tăng huyết áp, đặc biệt đối với thể vừa và nhẹ. Thuốc có tác dụng êm dịu, không gây tụt huyết áp, tác dụng hạ huyết áp từ từ. Thuốc dung nạp tốt đối với bệnh nhân, không gây buồn nôn, mệt mỏi. Bệnh nhân sau khi dùng thuốc ngoài hạ huyết áp còn cảm thấy đỡ nhức đầu, chóng mặt và dễ ngủ hơn trước khi dùng thuốc. Liều dùng: ngày uống 2 lần, mỗi lần 1 – 2 viên.

Địa chỉ bán cây giống ba gạc bốn lá uy tín, chất lượng ?

Địa chỉ: Ngách 68/45, ngõ 68, đường Nguyễn Văn Linh, phường Long Biên, thành phố Hà Nội.