Cọ tự tử – chết vì “điên cuồng” ra hoa

Cọ tự tử khai hoa tưng bừng một lần trong đời rồi chết thảm ngay sau đó.

Lần cập nhật nội dung gần nhất: 7/1/2021.

Được biết đó chính là loài Tahina spectabilis J. Dransf. & Rakotoarinivo; dân dã hay gọi là cọ Tahina, cọ tử tự; một loài thực vật có hoa thuộc họ Cau Arecaceae; một loài cọ khổng lồ chỉ được tìm thấy ở quận Analalava phía tây bắc Madagascar.

Nhìn bề ngoài, cỏ tự tử có thể cao tới 18 m và có lá dài hơn 5 m. Một cây mọc đơn độc được phát hiện khi đang ra hoa vào năm 2007; và được mô tả lần đầu tiên ngay một năm sau đó ( tức năm 2008 ) dựa theo những bức ảnh chụp được gửi đến Kew Gardens ở Vương quốc Anh để tiến hành nhận diện loài. Cọ tự tử được cho là sống đến năm mươi năm trước khi cho ra một cụm hoa khổng lồ và chết đi ngay sau đó, về mặt nào đó thì khá giống với chuối cô đơn Ensete glaucum (Roxb.) Cheesman.

Hiện có ít hơn một trăm cá thể của loài được cho là đang tồn tại và Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế đã phải xếp loài vào mục “critically endangered – cực kỳ nguy cấp”.

Phân loại

Ra hoa điên cuồng và chết ( sau khi đậu quả ), cộng thêm việc chưa có một loài cọ nào khác được biết tới là có khả năng này đã dẫn tới sự biện hộ cho việc tạo ra chi đơn loài ( chỉ có một đại diện ) Tahina, cùng với ba chi khác trong tông Chuniophoeniceae; các thành viên khác được tìm thấy ở bán đảo Ả Rập, Thái Lan và Trung Quốc . Hiện có ít hơn một trăm cá thể của loài này được cho là đang tồn tại.

Mô tả cây cọ tự tử

T.spectabilis là loài cọ lớn nhất trong số 170 loài cọ có nguồn gốc từ Madagascar và cũng hay xuất hiện nhiều giống như đa phần các cây cọ khác. Tuy nhiên, khi cây ra hoa, mà theo John Dransfield thuộc Royal Botanic Gardens, Kew ước tính là cứ sau 30 đến 50 năm, chóp thân sẽ phát triển thành một cụm hoa lớn, phát ra thành vô số nhánh và mỗi nhánh lại mang hàng trăm hoa. Việc tiêu hao một lượng cực lớn các chất dinh dưỡng của cây khi cho hoa liên tục với số lượng cực lớn như vậy sẽ dẫn đến cái chết của cây trong vòng vài tháng.

Phát hiện cọ tự tử

Cọ Tahina được phát hiện bởi một quản lý đồn điền trồng điều người Pháp Xavier Metz cùng gia đình, trong chuyến đi dạo qua vùng tây bắc xa xôi của Madagascar vào năm 2007 đã tình cờ gặp một cá thể đơn độc đang ra hoa nhìn rất đẹp.

Tên của loài có nguồn gốc từ “Tahina”, một từ trong tiếng Malagasy có nghĩa là “to be protected – được bảo vệ” hoặc “blessed – may mắn”. Tên chi Tahina được đặt theo tên của Anne-Tahina Metz, con gái người phát hiện ra loài, trong khi tính ngữ chỉ loài spectureis mang nghĩa spectacular – đẹp mắt hay ngoạn mục.

Theo một số nguồn tin, T. spectabilis được bầu là một trong mười phát hiện loài hàng đầu năm 2008 của Viện Thăm dò Loài Quốc tế ( IISE ).