Dưa chuột phát nổ, tên tiếng Anh là exploding cucumber (danh pháp khoa học là Cyclanthera brachystachya Cogn.) là một loại dây leo cho quả ăn được thuộc họ Bầu bí Cucurbitaceae. Đúng như tên gọi, quả của cây này biết phát nổ đúng nghĩa đen. Cây này chỉ mọc tự nhiên ở những khu vực từ miền Nam Mexico kéo dài xuống tới Colombia và Ecuador.
Quả dưa chuột nổ có hình dáng khá cân đối, phình to như củ hành, uốn cong, bề mặt có nhiều gai nhọn như đang cảnh báo nguy hiểm, cấm đúng chạm. Khi chín, quả sẽ tự phát nổ để phát tán hạt ra xung quanh, một cách phát tán giống rất độc đáo trong giới thực vật.
Quả dưa chuột nổ có thể dùng được theo hai cách tùy kích cỡ:
- Khi còn nhỏ (dưới 2 cm): Ăn sống, cho vào món salad, vừa giòn vừa lạ miệng.
- Khi đã lớn (khoảng 2,5 cm): Lúc này quả chín và sẽ tự nổ, có thể dùng để nấu chín như rau củ bình thường.
Chưa kể, hạt phát tán từ quả lại có hình dáng rất giống các mảnh ghép của trò chơi xếp hình, vừa lạ vừa thú vị.





