Sự thật về hoa hướng dương mà ít người biết hoặc có thể bạn đã biết rồi

Sự thật về hoa hướng dương ít người biết và đến cả bạn cũng không ngờ. Cùng khám phá ngay.

Lần cập nhật nội dung gần nhất: 29/1/2021.

Sự thật số 1: Tên gọi

Hướng dương hay hướng dương quỳ tử, thiên quỳ tử, quỳ tử, quỳ hoa tử là loài hoa hướng dương phổ biến nhất trong họ Cúc Asteraceae, với danh pháp khoa học là Helianthus annuus L.. 

Mặc dù tên Tiếng anh là “Sunflower” dịch ra là “hoa mặt trời” nhưng chúng ta thường hay quen miệng gọi là hoa hướng dương vì hoa luôn hướng về phía mặt trời ( ?? ). 

Sự thật số 2: Cụm hoa

Bông hoa hướng dương trên thực tế là một cụm hoa dạng đầu, bao gồm những bông hoa con ( chiếc hoa ) tập hợp cùng nhau với số lượng lớn.

Và để xây dựng hình ảnh hoa hướng dương bằng đồ họa máy tính sao cho sát với thực tế, một mô hình toán học được đề xuất bởi H. Vogel vào năm 1979 cho sự sắp xếp của những chiếc hoa, cụ thể như sau:

r = c√n

θ = n x 137,5^o

Trong đó θ là góc, r là bán kính hoặc khoảng cách tính từ tâm, n là số chiếc hoa và c là hệ số tỉ lệ không đổi; một dạng thức của xoắn ốc Fermat ( Fermat’s spiral ). Góc 137,5° có liên quan đến tỷ lệ vàng trong toán học ( 55/144 của một góc tròn, với 55 và 144 là các số Fibonacci ). Nói cách khác, trên một cụm hoa dạng đầu, mỗi chiếc hoa hướng về phía chiếc tiếp theo thông thường là theo một góc xấp xỉ bằng góc vàng, cho ra một kiểu các vòng xoắn nối liền với nhau, trong đó số các vòng xoắn trái và số các vòng xoắn phải là các số kế tiếp trong dãy Fibonacci, điển hình là 34 vòng xoắn theo một hướng và 55 theo hướng kia; trên một bông hoa hướng dương rất to người ta có thể thấy 89 vòng xoắn theo một hướng và 144 theo hướng kia.

Sự thật số 3: Tính hướng dương

Nói là hoa hướng dương nhưng thực tế không phải lúc nào cây cũng “di chuyển” hướng theo phía của mặt trời. Cụ thể, hoa hướng dương trong giai đoạn phát triển chưa hoàn chỉnh thường hướng phần ngọn và nụ về phía mặt trời vì mặt trời di chuyển từ đông sang tây nên ta cũng dễ dàng nhận thấy ngọn cây di chuyển từ đông sang tây. Thế nhưng, kể từ khi hoa bắt đầu nở, tính hướng dương tự nhiên này của cây không còn nữa mà bông hoa thường ngả cố định về một phía, cụ thể là phía đông ( trong suốt cả ngày ) để thu hút côn trùng phục vụ cho việc thụ phấn. Lí do là bởi hướng đó được sưởi ấm vào buổi sáng, khi ấy các loài côn trùng thường hoạt động tích cực hơn nên vô cùng thuận lợi cho quá trình tự nhiên này.

Sự thật số 3: Trò chơi điện tử

Hoa hướng dương là nhân vật xuất hiện trong xuyên suốt các phần của tựa game thủ thành nổi tiếng Plants Vs Zombies của PopCap ( nay thuộc EA ). Hình bên dưới là ảnh hướng dương xuất hiện trong phần game chính PvZ 2; 

Sự thật số 4: Văn hóa

♦ Hướng dương là loài hoa của tiểu bang Kansas, Hoa Kỳ và là một trong những loài hoa của thành phố Kitakyūshū, Nhật Bản.

♦ Hướng dương là quốc hoa của Ukraine.

♦ Biểu tượng hiện tại của chính trị xanh ( Green politics ) vốn lấy ý tưởng từ hoa hướng dương; một hệ tư tưởng chính trị nhằm mục đích thúc đẩy một xã hội bền vững về mặt sinh thái bắt nguồn từ chủ nghĩa môi trường, bất bạo động, công bằng xã hội và dân chủ cơ sở.

♦ Nhãn hiệu thuần chay được đăng ký để ghi nhãn các sản phẩm thuần chay thuộc Hiệp hội Thuần chay ( The Vegan Society ) cũng được mượn ý tưởng từ một cây hoa hướng dương.

♦ Hoa hướng dương được người Inca tôn thờ vì họ xem nó như một biểu tượng của Mặt trời ( The Sun ).

♦ Hoa hướng dương cũng được lấy làm biểu tượng đằng sau Phong trào sinh viên Hoa hướng dương ( bính âm: Tàiyáng huā xué yùn ), hay Phong trào 318 ( 318學運 – 318 Xué yùn ), là sự kiện sinh viên Đài Loan biểu tình và chiếm tòa nhà của Lập pháp viện ( Quốc hội ) cũng như gây các tiếng vang lớn để đảo quyết chống cộng. Cuộc biểu tình bắt đầu vào ngày 18 tháng 3 năm 2014, từ chiếm Lập pháp viện và sau đó là lan sang cả Hành chính viện Trung Hoa Dân Quốc. Các sinh viên bày tỏ sự phản đối việc ký kết và thông qua Hiệp định Thương mại Dịch vụ xuyên eo biển giữa Đài Loan và Trung Quốc, của Quốc Dân Đảng ( Đảng cầm quyền ) tại Lập pháp viện mà không cần xem xét những điều khoản theo như thỏa hiệp trước đây của hai chính đảng. Những người biểu tình có ý thức rằng hiệp định thương mại và dịch vụ này ký kết với Trung Quốc sẽ gây ra tổn thương đối với nền kinh tế của Đài Loan và khiến hòn đảo này trở nên dễ dàng bị áp lực chính trị từ Bắc Kinh.

♦ Hướng dương được chọn làm biểu tượng của Thuyết duy linh ( Spiritualism, một phong trào tôn giáo không chính thức dựa trên niềm tin rằng linh hồn của người chết vẫn còn tồn tại cùng khả năng và khuynh hướng giao tiếp với người sống ) vì nhiều lý do, nhưng chủ yếu là vì hoa quay về phía mặt trời giống như “Thuyết duy linh hướng về ánh sáng của sự thật”. 

Sự thật về hoa hướng dương số 5: Kỷ lục Guinness

Theo Sách kỷ lục Guinness, hoa hướng dương cao nhất thế giới cao 9,17m. Thành tích này thuộc về Hans-Peter Schiffe – một thợ làm vườn người Đức, được biết ông đã giữ kỷ lục thế giới về hoa hướng dương cao nhất và lớn nhất ba lần liên tiếp, vào năm 2009 ( với 8,03 mét ); 2012 ( 8,23 mét ) và 2013 ( với 8,75 mét ).

Sự thật số 6: Hạt hướng dương

Trên thị trường hiện nay, hầu hết hạt hướng dương do người nông dân cung cấp đều có nguồn gốc từ các giống lai. Các loài lai này thường có sức sống cao hơn và mang các đặc tính mà người nông dân mong muốn, chẳng hạn như sắc hoa đẹp hơn hay khả năng kháng lại các loại mầm bệnh.

Một bông hướng dương có thể sản xuất tới 2.000 “quả”. Với số lượng quả lớn như vậy, hướng dương quả thực là một loài siêu hoa !.

Sự thật số 7: “Công cụ” xử lý ô nhiễm

Hoa hướng dương có thể được sử dụng trong công nghệ khử nhiễm đất bằng thực vật ( phytoremediation ) để xử lý các thành phần độc hại từ đất, chẳng hạn như Chì, Asen và Uranium; hay được sử dụng dưới hình thức rhizofiltration ( sự hấp phụ hoặc kết tủa các chất lên trên rễ cây, hoặc sự hấp thụ các chất ô nhiễm vào bên trong rễ, những chất gây ô nhiễm có trong dung dịch xung quanh vùng rễ do các quá trình vô cơ hoặc hữu cơ ) để trung hòa các hạt nhân phóng xạ ( radionuclides ), các thành phần độc hại khác và vi khuẩn có hại từ nước. Về mặt thực tiễn, hướng dương đã bắt đầu được sử dụng để loại bỏ Cesium-137 và Strontium-90 khỏi một cái ao rộng 75 m² cách lò phản ứng Chernobyl gần đó 1 km sau thảm họa Chernobyl, cùng một chiến dịch tương tự đã được tiến hành để ứng phó với thảm họa hạt nhân Fukushima Daiichi.

Sự thật số 8: Tournesols

Họa sĩ đại tài người Hà Lan Vincent Van Gogh đã từng thực hiện hai loạt tranh vẽ tĩnh vật ( still life paintings ) mang tên Sunflowers ( tên gốc trong tiếng Pháp: Tournesols ). Loạt tranh đầu tiên được thực hiện ở Paris năm 1887, mô tả những bông hoa nằm trên mặt đất; trong khi loạt tranh thứ hai, được thực hiện một năm sau đó tại Arles, lần lượt là các phiên bản bó hoa hướng dương được đặt trong bình đầy ẩn ý. Ảnh dưới là phiên bản thứ 4 nằm trong loạt tranh thứ 2 do ông vẽ.

Sự thật số 9: Trồng trọt

Trên khắp thế giới, hơn 60 giống hoa hướng dương được cho là đang tồn tại; một số đại diện trong đó còn được đề bạt và vinh danh bởi Hiệp hội Làm vườn Hoàng gia ( Royal Horticultural Society ) như ‘Claret ‘, ‘Lemon Queen’, ‘Loddon Gold’, ‘Miss Mellish’, …

Sự thật số 10: Tác nhân gây bệnh

Một trong những mối đe dọa lớn mà hoa hướng dương thường xuyên phải đối mặt chính là nấm Fusarium, một loại nấm dạng sợi được tìm thấy phần lớn trong đất và có mối liên hệ trực tiếp với thực vật; tác nhân gây bệnh trong những năm gần đây đã gây ra không ít thiệt hại và mất mùa trên các vườn hoa hướng dương, một số diện tích rộng khi nhiễm nấm số cây chết có thể lên đến 80%.

Một mối đe dọa lớn khác đối với cây hướng dương có liên quan đến chi Cỏ chổi Orobanche ( tên Tiếng anh là broomrape ), một chi của hơn 200 loài thực vật kí sinh trên cây thân thảo có nguồn gốc từ các vùng ôn đới thuộc Bắc Bán cầu; sống hoàn toàn phụ thuộc vào cây chủ để lấy chất dinh dưỡng vì chúng không sản sinh diệp lục; hạt của Orobanche vốn “nằm im” trong đất, thường trong nhiều năm, cho đến khi được kích thích nảy mầm bởi một số hợp chất do rễ cây chủ tạo ra; cây cỏ chổi con sau khi nảy mầm sẽ sinh trưởng không ngừng dưới dạng cấu trúc giống như rễ, bám chặt vào rễ của cây chủ gần đó. Sau khi gắn vào, chúng sẽ cướp đi “sự sống” của cây chủ bằng cách hấp thụ hoàn toàn nước và dinh dưỡng để hoàn thiện vòng đời. Rất nhiều vườn hướng dương đã bị thiệt hại nặng bởi loại cỏ này, thậm chí lên tới 100%.

Trên đây là những sự thật về hoa hướng dương được người viết dịch và tổng hợp lại từ các trang web uy tín. Hy vọng bạn đọc đã có cho mình được những kiến thức thú vị qua bài viết lần này.