Cây ngọc bích ( phỉ thúy ) – những hiểu biết xoay quanh

Cây ngọc bích – những hiểu biết xoay quanh.

Bản chỉnh sửa gần nhất: 5/10/2020.

A. Xem cây ngọc bích

B. Phân loại và gọi tên

Phỉ thúy một loại cây trồng trong nhà ( houseplant ) phổ biến trên toàn thế giới. Phần lớn sự phổ biến của cây bắt nguồn từ mức độ chăm sóc thấp một cách đáng kinh ngạc, đơn giản bởi cây cần rất ít nước và có thể sống được trong hầu hết các điều kiện vốn “khắt khe” nơi nhà ở. Biệt danh money tree ( cây tiền ) cũng được dùng để chỉ cây kim ngân Pachira aquatica Aubl.

C. Mô tả cây ngọc bích

Phỉ thúy là một loài cây bụi ( shrub ), thường xanh, mọc thẳng với chiều cao lên tới 2,5 m; thân dày; hóa gỗ khi về già; phân cành nhánh nhiều; riêng phần gốc nhánh sẽ thưa hơn chút. Đường kính thân có thể vào khoảng 6 cm; chồi ( shoot ) non màu xanh xám. Phần vỏ ( bark ) trên các nhánh già thường bong ra thành vô số sọc ngang, màu nâu. Lá mọc đối, nhẵn, mọng nước, màu xanh ngọc bích với cuống ngắn 5 mm; phiến hình trứng ( obovate ), dài 3 – 9 cm và rộng 1,8 – 4 cm. Một số giống ( variety ) còn có thể cho ra màu đỏ trên mép lá khi tiếp xúc với ánh sáng có cường độ cao. 

Mặc dù nói thân phí thủy hóa gỗ theo tuổi; nhưng thực chất chúng vẫn mọng nước và nhiều thịt ( fleshy ) trong suốt tuổi đời của cây. Hoa nhỏ màu trắng hoặc hồng, hình ngôi sao vào mùa đông, đường kính khoảng 15 mm; cụm hoa mọc chủ yếu ở đầu cành dưới dạng xim hai ngả ( dichasium ); dài từ 15 – 18 mm và đường kính 2 mm. Cuống hoa dài 5 mm.

Hoa lưỡng tính ( hermaphroditic flower ), đối xứng xuyên tâm ( radial symmetry ) với bao hoa kép ( double perianths ). Lá đài ( sepal ) 5, mỗi lá dài khoảng 2 mm, dính nhau ở gốc. Cánh hoa ( petal ) hình mũi mác dài 7 mm và rộng 2,5 mm. Nhị hoa dài 5 mm. Khi có sự kết hợp giữa ngày ngắn, đêm lạnh và thiếu vắng nước trong vài tuần thì cây sẽ ra hoa vào khoảng thời gian đầu mùa đông.

Nhiều giống và giống cây trồng ( cultivar ) mới đã được đem ra tuyển lựa, trong đó C. ovata ‘Hummel’s Sunset’ đã vinh dự giành được Giải thưởng Công trạng Làm vườn ( Award of Garden Merit ) của Hiệp hội Làm vườn Hoàng gia.

🎍 Tham khảo thêm: Cây lan chi

D. Trồng trọt

Vốn là loài mọng nước ( succulent ), C. ovata không hề tỏ ra “háo nước” vào mùa hè hay thậm chí là cả mùa đông. Cây dễ bị ảnh hưởng bởi việc tưới quá dư nước, nhất là trong mùa lạnh. Tưới quá nhiều nước có thể gây rụng lá và thối rễ. Mặt khác, thiếu nước trong thời gian quá dài ( hơn 1 tháng ) cũng rất dễ làm phỉ thúy suy yếu và chết.

Nơi trồng phỉ thúy tốt nhất là trên giá thể xốp ( porous substrate ), dễ dàng tiêu nước, tất cả sẽ thay đổi tùy thuộc vào khí hậu nơi cây được đem trồng. C. ovata cần trung bình khoảng từ 4 – 6 giờ dưới ánh nắng trực tiếp hoặc bóng bán phần. Ở những vùng có thời tiết ôn hòa, cây vẫn có thể chịu được hiện tượng sương giá nhẹ, với điều kiện là giá thể trồng phải được giữ khô.

Như vừa nói ở trên, C. ovata có thể mang màu đỏ xung quanh lá khi được trồng dưới ánh nắng mặt trời. Trong trường hợp cực đoan, màu xanh của lá sẽ bị mất và có thể được thay thế bằng màu vàng, nguyên nhân đến từ việc một số sắc tố ( pigment ) hữu cơ như carotenoid khi đó được sinh ra với mục đích bảo vệ cây khỏi ánh nắng gay gắt và tia cực tím ( ultraviolet ray ).

C. ovata nổi tiếng với công dụng làm cảnh, nhiều người học chơi cây cảnh thường sẽ chọn phỉ thúy đầu tiên, đơn giản bởi cây bền, dễ uốn thành bonsai và ít tốn công chăm sóc.

Phỉ thúy còn được biết đến với đặc tính dễ nhân giống ( propagation ), bởi sinh sản sinh dưỡng ( vegetative reproduction ) vốn là phương thức sinh sản chính của cây ngoài tự nhiên. Khi một cành nào đó của cây rụng xuống, rễ từ đó sẽ bắt đầu mọc ra và một cây mới hình thành.

Chỉ từ một chiếc lá được ngắt trên cây là có thể dễ dàng nhân giống phỉ thúy. Vết thương trên lá sau khi tách khỏi cây mẹ sẽ khô và chai dần ( callus ). Kế đó người ta đặt lá trong hoặc trên nền đất, khoảng 4 tuần sau đó rễ sẽ bắt đầu xuất hiện. Các yếu tố môi trường như nhiệt độ và độ ẩm vẫn có chút tác động nhất định đến tốc độ phát triển của rễ và cây con. 

E. Sâu hại trên cây ngọc bích

Các loài côn trùng thuộc bộ Cánh nửa Hemiptera, phân bộ Sternorrhyncha, phân họ Coccoidea được coi là những loài gây hại phổ biến trên ngọc bích khi có thể gây biến dạng ( deformation ) cây trong suốt quá trình sinh trưởng. Có thể loại bỏ sự xâm nhập của chúng bằng cách dùng tăm bông ( cotton bud ) hoặc bàn chải đã được tẩm cồn chải sạch.

Rệp sáp ( họ Rệp sáp giả Pseudococcidae ) cũng là loài gây hại phổ biến và có xu hướng phá hoại thân mang hoa, nên cần chú ý đặc biệt những nơi này. Không chỉ rệp, mà nhện nhỏ ( họ Tetranychidae ) cũng đang là vấn đề khó giải quyết trên cây phỉ thúy.

F. Giống cây trồng

Giống cây trồng ‘Monstruosa’ ( đồng nghĩa ‘Cristata’, ‘Gollum’, ‘Hobbit’ ) – một giống cây bụi thấp, hình loa kèn, phân nhánh ít, cao tới 90 cm và rộng khoảng 60 cm, thân dày theo tuổi. Lá hình ống và có màu hơi đỏ. Hoa nhỏ, giống hình ngôi sao, màu trắng hoặc trắng hồng. Giống phát triển trên đất thoát nước tốt, được tưới nước thường xuyên trong điều kiện thoáng mát dưới ánh nắng mặt trời vài giờ trong ngày. ‘Monstruosa’ có bề ngoài rất giống với loài Sedum rubrotinctum R.T. Clausen. Các tên gọi khác của ‘Monstruosa’ được biết tới như spoon jade, hobbit jade, Gollum jade, ET’s fingers, finger jade, trumpet jade, và ogre ears.

Giống câu trồng ‘Tricolor’ – một giống cây bụi phân nhánh, phát triển chậm, thân mập mạp. Lá tròn, màu xanh sáng với “họa tiết” loang lổ màu vàng kem và trắng. Giống chịu hạn tốt, thi thoảng vẫn cần được tưới nước vào mùa hè nhưng hiếm khi hoặc gần như không có vào mùa đông.

‘Undulata’ – Một giống có lá quăn.

G. Ý nghĩa cây ngọc bích

Cây ngọc bích thường được gọi là cây tình bạn, cây may mắn trong phong thủy; hay một loại “bùa may mắn” phổ biến ở châu Á được cho là để kích hoạt năng lượng tài chính.

Trồng cây ngọc bích trong nhà hoặc văn phòng được coi là điềm lành. Loại cây mọng nước xinh đẹp này có những chiếc lá xanh tươi, rực rỡ tượng trưng cho sự phát triển và đổi mới, lá gần giống với đồng tiền hay đá ngọc bích vốn là sức mạnh của sự giàu có và quyền uy.

H. Cây ngọc bích hợp mệnh gì, tuổi nào ?

Theo phong thủy, phỉ thúy tượng trưng cho mệnh Mộc, những người mệnh Mộc có tuổi Nhâm Ngọ ( 1942, 2002 ), Kỷ Hợi ( 1959 ), Mậu Thìn ( 1988 ), Quý Mùi ( 1943, 2003 ), Nhâm Tý ( 1972 ), Kỷ Tỵ ( 1989 ), Canh Dần ( 1950, 2010 ), Quý Sửu ( 1973 ) là những người rất phù hợp để trồng cây này trong nhà hoặc làm cảnh.

Ngoài ra, theo ngũ hành thì mệnh Hỏa có tuổi Bính Dần ( 1986 ), Đinh Mão ( 1987 ), Giáp Tuất ( 1994 ), Ất Hợi ( 1995 ), … được cho là mệnh tương sinh vì Mộc sinh Hỏa nên trồng cây này sẽ thuận theo phong thủy rất tốt.

🎍 Xem thêm sản phẩm: Cây phú quý

I. Vị trí đặt cây

Cây ngọc bích có thể làm được nhiều điều tốt nếu chúng được đặt đúng chỗ. Tốt hơn hết là đặt cây trước cửa văn phòng, cửa hàng, lối đi hành lang, sảnh tòa nhà, quán Cà phê, … hầu được thịnh vượng quanh năm. Khi được đặt ở phía đông nam, cây “thu hút” cực mạnh về khoản tiền tài giúp công việc kinh doanh phát triển thuận lợi. Chú ý không đặt cây ngọc bích trong phòng ngủ hoặc phòng tắm.

J. Cách chăm sóc cây ngọc bích

– Nước tưới: Cây ngọc bích giữ nước trong lá nên không cần tưới quá nhiều. Khi lớp đất trên mặt của chậu cây khô đi từ 3 – 5 cm thì mới cần tưới. Nếu trồng ở trong nhà, thời gian tưới định kỳ từ 2 – 3 tuần/lần. Nếu thấy những vết phồng rộp hình thành trên lá thì tức là cây đang bị úng, cần giảm tần suất tưới kịp thời để cứu cây.

– Ánh sáng: Cây ngọc bích khi còn nhỏ chỉ nên cho cây tiếp xúc với ánh sáng gián tiếp, sáng sủa, tránh làm cháy lá. Cây trưởng thành cần ít nhất 4 – 6 giờ dưới ánh nắng trực tiếp mỗi ngày. Nhà bếp và văn phòng có cửa sổ hướng Nam thường là những nơi tuyệt vời cho cây với lượng ánh sáng vừa đủ.

– Đất: Đất có với độ pH lý tưởng khoảng 6,0 ( hơi chua ); thoát nước tốt.

– Nhiệt độ: Cây ngọc bích phát triển tốt trong nền nhiệt từ từ 18 – 28^oC. Cây không chịu được sương giá, ban đêm nếu nhiệt độ dưới 10^oC hãy mang cây vào trong nhà.

K. Mua cây ngọc bích cảnh ở đâu uy tín ?

Địa chỉ: Ngách 68/45, ngõ 68, đường Nguyễn Văn Linh, Long Biên. Đối diện với Tổng công ty may 10, Hà Nội.

• Quý khách xin vui lòng liên hệ với Cây cảnh Hải Đăng để được các chuyên viên của chúng tôi tư vấn lựa chọn sản phẩm chậu cảnh phỉ thúy phù hợp.
• Chúng tôi sẽ chụp ảnh sản phẩm cho quý khách nếu có yêu cầu.
• Chúng tôi sẽ kiểm tra kỹ hàng hóa đảm bảo chất lượng và đúng quy cách trước khi giao.
• Quý khách ở xa vui lòng tiến hành chuyển khoản trước. Nếu quý khách ở nội thành có thể áp dụng ship nhanh với chi phí 40k một lần ship.

Tài liệu tham khảo

• Crassula ovata – Wikipedia Tiếng Việt
• Crassula ovata – Wikipedia Tiếng Anh
• Crassula ovata (Mill.) Druce – The Plant List
• Cây Ngọc Bích có ý nghĩa gì, hợp tuổi nào, cách trồng và chăm sóc – eva.vn